Iragarritako bisitaldi baten kronika

Udaberriko egun ederra

pasa genuen elkar,

Saturio okina eta Olatzegaz,

arto ogiaren atzetik

bederatzi ezezagun,

bazkarian bederatzi lagun

ontziak topa.

Ortzadar-ek idatzia.  Milesker gure blogean zure olerkiarekin partehartzeagatik.

Jo-muga: “Tahona Bikiak” okindegia (Gizaburuaga, Bizkaia).

Ekainaren 13a, goizeko hamarrak, larunbata. Hauxe zen Saturio Hornillosen okindegira bisitaldia egiteko erdi ezagun ziren 9 forozalek adostu eta “Ogiaren foroan” iragarritako data.

Bisitaldi aurretik, Zornotzan (Amorebieta) gosari bat programatua genuen indarrak hartzeko “Hogan´s” tabernan, non, bat edo beste, “pintxo-jale” amorratutzat azaldu zen, azkenean, hainbesterako izan ez bazan ere. Une lasaiak jarraitu zuten lehenbiziko urduritasunak gaindituta, hasiera baten, taldekide batzuk ez bait ziren ezagutzen, gutxi batzuk ezagunak ginen arren. Sendiaren bilera handi baten zaudenean bezala lehengusu ezezagun batzuk aurkezterakoan. Bi autotan Gizaburuagarantz abiatu ginen.

Bizkaian, Gizaburuagan, Okamika poligono industrialean dagoen “Tahona Bikiak” okindegira iritsi ginen. Han zegoen zain Saturio jauna, pozik eta zoriontsu, taldeari ongi etorria emateko prest. Han geunden gu; argazki kamara erne eta koadernoa eskuetan, xehetasun nimiñoenak ere jasotzeko prest.

Ogia eta okindegi profesional errealitatea guztiz arrotz zutenentzat, lehen harreman, sakontze eta osatze bat izan zen; dena batera. Saturiok, bere egunerokotasunean egiten dituen pauso guztien berri eman zigun argi, sinple eta garbi. Osagaien hautaketa eta zainketatik okindegiko  I + D-ra (Ikerketa eta Desarrolloa). Pauso guztiak igaro genituen, Saturiori nahi hainbat galdera luzatzen, atsegintasunez erantzuten zizkigularik.

Laburbilduz, ogia egitearen prozesuan nik ondorengoa azpimarratuko nuke:

Osagaietatik:

–         Berak hozkailuan (4º C) gatz eta guzti gordetzen duen ama orea.  Egunean zehar beste hainbeste ogirentzat aurre-hartzidurak ezberdinak prestatzen dituztela aipatu zigun

Irinak:

• Artoirina: zapore izugarria ematen duten 3 irin mota ezberdin. Artoa naturala da, ez transgenikoa, Mexikotik dakarte baina Euskal Herrian ehotzen da.
• Galirina: Harinera Harivasa eta Monkayoko Harineratik ekarritako irinak ikusi genituen.  Segun eta ze ogi egiteko indarrezko eta indar handiko irinak erabiltzen dituzte. Ez da falta, betiko Zamorako irina. Oso ona dela ziurtatzen du.
• Zekale irina: bertako zekaleak eta Alemaniatik ekarritakoak erabiltzen dituzte.

Maltak:

• 3 malta mota erabiltzen dituzte. Bat, txuria eta gozoa,  bestea, apur bat xigortua eta (Ricoré)  atxikoriaren antzerako zapore aduena eta hurugarren bat, iluna eta kafearen zaporea gogorarazten duena. Beraiek, malta suabeak erabiltzen dituzte azala finagoa izan dadin.  Malta, osagai profesional bat da eta zorroetan saltzen da (Ikus argazkia).

Saltsak:

• Bizkaina erakoa, txipiroiz egina eta olivada. Saturiok,  Aitor Elizegi sukaldariarentzat egiten dituen ogi ikerketetarako. airegabe ontziratua eta hozkailuan gordeak    (Ikus http://www.deia.com/2010/06/17/bizkaia/bilbao/un-homenaje-de-toma- pan-y-moja)

Prozesuan

–         Ogia egiterakoan erabilitako ura zikinkeriak kentzeko iragazitakoa da eta hozbero eta ur kopuru jakin bat dariola iristen da.

–         Bi abiadurako oratzaileak. Hiru hartzen ipuinean bezalako 3 oratzaile: txikia, ertaina eta handia.

–         Forma eman eta boleatu, eskuz egiten dute.

–         Hartzidurarako, oreak 28-29º C tan mantentzen dituzten gurpildun altzariak (ikus argazkia). Ogiak oihal sendoetan pausatzen dira altzarietako apaletan. Hartzidura epea irinaren indarraren araberakoa da. ( indartsuagoa irina, epe luzeagoa).

–         Egurrez dabilen labe jiragarria: Argi dago Saturiorentzat  unerik atseginenetarikoa dela: hemen luzez egon ginen. Nola instalatu zuten eskuz zatiz-zati eta nola dagoen lotua sistema pendular batez adierazi zigun.  Labearen zorua osatzen duen adreilu errekaitz  mihiztatua ere erakutsi zigun (ikus argazkia); egurra pagoarena, .e.a.  Labeak 200º C tako hozberoa mantentzen du, itzalita dagoenean ere.  Labaldia sartzen dutenean, hozberoa 190º C tara jeisten da.  Orduantxe da egosketa egokia ematen den garaia. Saturiok dioenez, tenperatura irakurketa ez da erreala, “labearen indarra” 190º C takoa baino handiagoa baita. 100 kg ore egosi daitezke labaldi baten (50kg irineri dagokiona). Labaldiaren iraupena aldakorra da inguruko hezetasunak eragin zuzena baitu beregan.

–         Ogia egiterakoan  aurkitutako zailtasunak: Gizaburuaga, mendiarteko aran batean kokatzen da eta laberatze lanak zailtzen dituen mikroklima oso heze berezi bat du. Honek, hezetasun erlatiboaz gain, beherantz presioa sortzen du, labearen tximini tiroaren gorantzako irteera oztopatuz, atmosferaren bi indarren norgehiagoka bailitzan. Hezetasun erlatibo honek, ogiaren elaborazioan eta ondorengo iraupenean ere eragin zuzena du. Beraiek,  tenperatura baxuiagoan egosiz  erantzun diote arazoari, eta azkeneko 10-15 minutuetan tximinia-tiroa irekita utziz.

–         Azken ekoizpena: ogiak ebaki eta dastatzekoz ai genituen. Artogia, zekale ogia, integrala eta txuria. Ez nuke jakingo zein izan nuen gustukoen; den denak sekulakoak iruditu zitzaizkidan.

Lekitton (Lekeitio) pintxo batzuk jatera joan ginen Saturio eta bere alaba Olatzekin ( bikietariko bat), hau,  ibilalditxoko gure gidaria izan zen bazkal aurretik. Birritan esan gabe onartu zuten gure taldearekin bazkaltzeko gonbitea. Bazkal ondoren Saturio loak jota bazegoen ere, erretiratzeko ordua iritsi arte iraun zuen; larunbat gaueko ekitaldia aurretik atseden apur bat behar zuen.

Denontzat oso atsegina izan zenaren susmoa dut. Badakigu, Saturiori ere, oroigarri atsegina geratu zitzaiola.

Dasta dezazuen, arto bizkotxoaren errezetaren osagaiak eskaintzen dizkizuet; Saturioren oparia.

• Arto irina     kilo  1
• 24 arraultza
• Azukrea   kilo  1
• Olibazko olioa  500 ml
• Ekilore olia  500 ml

Lehenbizi, arraultzak eta azukrea irabiatu ondo ondo asko jaso arte eta ondoren, apurka-apurka olioa (ekilore eta olibazkoa) gehitzen joan. Azkenik, artirina gehitu. Ondo nahasi, moldeetan sartu aurrez olioz ondo igurtziak. Labea 180º C tara eta eginda egon arte ( labea eta kopuruaren arabera) hots,  zotz edo orratz batez ziztatu ondoren garbi irteten denean.

Oharra: Argazkiak, Marilurenak:  (http://www.flickr.com/photos/marilupez/sets/72157624142210863/)

eta Fougasserenak: (http://s784.photobucket.com/albums/yy121/1fougasse/) dira.

La Tahona bisitatzen izan ginen guztion izenean, Saturio eta Olatzi dedikatzea gustatuko litzaidake.