Kalabaza “empanadico”

Foro del Paneko Ceciliarena da errezeta. Hain atseginez denez, blogera igotzeko baimena eman dit. Kalabaza, duela gutxi bisitatu gintuen Roserren oparia da, argazkian ikusten den handia adinako bi alerekin agertu zitzaigun. Beraz, eskerrak bai Cecilia eta bai Roserri honako plater aparta gauzatzeko lehengai garrantzitsuenagatik.

Ezkerrekoa, Roserren oparia da.
Eskumakoa Potimarrón barietateko kalabaza da

Eta zegatik “enpanadico” delakoa? Behin, TV3 ikusten, duela bi uda, Hueskako herri bat, Tolva, agertu zen eta okindegiko obredore bat azaldu zen eta plateraren izen eta errezetarik eman ez zuten arren, carbassa coca bat sukaldatu zuten ( carbassa, kalabaza da katalaneraz). Handik garai batera “carbassa coca” bilatzeari ekin nion web orrietan, baina, bizkotxoak azaltzen zitzaizkidan soilik

Googleko irudietara jo nuen eta bapatean TV3an ikusitakoa ekarri zidan burura. Enpanadico bat zen, edo kalabaza enpanada erraldoi bat, Hueskako gozo tipikoa. Miatzen, azpian doan bideoa eskuratu nuen eta geroztik, Juantxok, Ceciliaren errezetarenenlazea pasatu zidan. Horrela, saskiko barazkiei beste erabilgarritasun bat eskaini diegu: postre osasuntsu, koipe saturatu eta kolesterolik gabekoa, esne eta arrautzarik gabe eta oso gozoa.

Orain, neuk gauzatutakoa azaltzen dizuet.

OSAGAIAK enpanadico handi bat egiteko.

Orea egiteko

•  380gr Rincón de Segurako galirin txuria.
•  230gr ura
• 115gr Rincon del Segurako kainabera azukre beltxaran integrala.
•  100gr oliba olio birjina.
• koilarakadatxo bat anis berdea (espezia)
• Laranja baten azala (Roserren oparia izan ziren laranjak ere)

BETETZEKO

• 400gr Kalabaza, zuritua eta xaflatxoetan
• 2 koilarakada azufre azukre koilarakadatxo bat kanela hautxarekin nahasia.
• Pinazi eskukadatxo bat (20 bat gramo).
• Pasa eskukadatxo bat (40 bat gramo).
• Oliba olio birjina eta azukre beltzarana orea eta kalabaza  hautseztatzeko.
• Tresna hauek: iragazki bat, egurrezko koilara, arrabola, labeko erretilua eta labekatzeko papera.

ELABORAZIOA

Bolean irina ipini eta gorde. Olioa, azukrea, anisa eta laranja azala irakitzen jartzen dugu. Hamar minututan irakiten utzi. Irina eta likidoa bat egin eta egurrezko koilaraz azkar nahasi. Ez sartu eskurik, kiskali egingo zinateke eta. Higitzen jarraitu tenperatura galdu arte eta beroa dagoen unean, baina erretzeke, mahaira atera eta ongi oratzen dugu. Ore biguna da eta ia-ia  ez da eskuetan itsasten. Orea bolean trapu batez estalita utzi 10 bat minutu. Labea berotzen dugu 180º. Boletik orea atera eta arrabolez tenkatzen dugu. Nik, labekatzeko paperaren gainen, bertan, tenkatu nuen, horrela, ez nuen behar izan irin estrarik. Behin tenkatua, gainaldea hautseztatzen zaio,(ertzak ez) azukrea eta kanelaz, ondoren, oliba olio txurrustatxo bat jarriz. Honen gainean, kalabaza jartzen dugu, honi ere, azukre eta kanela eta baita oliba olio. Azukrea eta olio norbere gustura. Beheko orea kalabazaren gainaldera tolestatzen dugu, enpanadila erraldoi bat egiteko bezala eta ertzak biltzen ditugu. Ertzak ebakitzen ditugu, pizza mozteko tresna edo laban batez. Ertza apur bat leuntzen dugu eta gorantza tolestatzen dugu. Bost zulotxo egiten dizkiogu gainaldeari (dadoetako 5 zenbakia bezala). Ebakinekin bi makarroi luze egin eta enpanadico gainean X gisa jartzen ditugu. 20 bat minutu sartzen dugu labean 180ºtara. Tenperatura 220ºtara igo eta minutu gutxi batzuk gehiago utzi urre kolorea har dezan. Adi, ez dadin erre. Parrila batera atera dut, azukre beltxaranaz hautseztatu eta gau oso utzi dut giro-tenperaturan. Gosaltzeko dastatu dut. Ze goxua! Dastatu dutenek oso gozoa dela diote eta zapore elkarketa txundigarria. Errepikatuko al dugu aste santuan? Agian, agian, agian…!

Azenario bizkotxoa – carrot cake

Beno,

Neguko barazkien otarrari etekina ateratzeko, beste errezeta goxo-goxo bat. Eta postrea gainera!!!

Zenbat  gustatzen zaidan, eta nola pasatzen dudan!!!

Pasa zen asteburuan halako hiru bizkotxo jausi ziran. Iaz, “andereño konsortea” bezala joaten naizen ogi ikastaro batera blog hontako kide batek eraman zuen, eta izugarri gustatu zitzaigun. Errezeta, “Little Things” blogetik atera zuen.

Goxoegia ez izateko azukre pixkat kendu nien, ez nien ez gatz eta ez esnerik bota eta emaitza dastatzaileen arabera, mundialak zeundela.

Oliba olio birjina, intxaurrak (mila esker Edu), galirin integrala, azenarioak … dituenez, benetan osasuntsua gainera. Nork esango zigun elikadura zainduko genuela hain goxoa eta hain osasuntsua den postre batekin? Zuntzan aberatsa, monoinsaturatu koipeak, nekez kolesterola, …

Gogoan hartu s´il vous plait arrakasta ziurtatuta dago eta.

Bizkotxo baterako OSAGAIAK:

• Galirin integrala (Rincón del Segura), 200 gr.
• Hauts-legamia (edo gasifikatzaile bat), 3 koilaratxokada.
• Ehotako espeziaz betetako koilaratxo bat; kanela, intxaur muskatua eta iltzea nahastuz.
• Ehotako intxarrak, 60 gr.
• Kanabera osoko azukre beltza (Rincón del Segura), 150 gr.
• Oliba olio birjina, 130 gr.
• 2 arrautz, “L” tamainakoak
• Zuritu eta birrindutako azenarioa (laborantza ekologikoa), 170 gr.

25 zentimetro inguruko luzeera duen moldea beharko duzue. Gurinez ez igurtzeko, paperez forratu dezakezue. Errez ateratzen da.

Errezetaren kantitateak bikoiztu egin nituen, eta horregatik beheko argazkietan bi bizkotxo ikusiko dituzue 🙂

ELABORAZIOA:

Labea, 180ºtara aurreberotzen dugu.

Intxaurrak robot baten, ehogailuan edota almerizean ehotu.

Katilu batean irina, hauts-legamia eta espeziak bahetuko ditugu. Ehotako intxaurrak gehitu eta erreserbatuko dugu.

Zuritu eta birrindu azenarioa. 

Olioa, azukrea eta arrautzak beste katilu baten nahastu. Azenarioa gehitu eta nahasi. Azkenik, lehenengo katiluan daukagun nahasketa gehitu, eta ondo nahastuko dugu.

Nahasketa moldera bota eta labean sartuko dugu.

Tenperatura 170ºtan mantendu eta ordubete inguru labekatuko dugu.

Atera eta parrilla baten gainean hozten laga.

Zuen gustokoa izatea espero dut.

😉

Zapatuko erroskoiak

Beno,

Hau poza!

Pasa den zapatuan, 17an,  gure blogeko bost pertsona txoko baten batu ginen erroskoiak ta ogiak egiteko. Eguna luzea izan zen, baina ez neketsua ezta aspergarria bez. Bost erroskoi, sei blogkide ta euria.

“Kedada” ondo atara zedin, bezperan dena prestatzen hasi nintzen.

Goizean goiz erroskoi orea etxean prestatu nuen, huraxe gure postrea izango baitzen. Beranduago txokoan beste 4 erroskoi prestatu genituen, bat laktosa gabekoa.

Hemen duzue zelan egin genituen.

OSAGAIAK

Prefermentoa:

• 90 g Harimsa markako indar irina.
• 2 g legami freskoa.
• 55 g esne erdigaingabetua.

Infusioa:

• 70 g esne erdigaingabetua.
• limoi eta laranja azalak.
• kanela-zotza.
• 15 g azahar.
• 25 g ron-a.

Orea:

• 260 g Harimsa markako indar irina.
• 8 g legami freskoa.
• prefermentoa.
• 2 arrautz ertainak “M”.
• 100 g azukre (bete barik badoa) edo 75 g (esnegainarekin beteta badoa).
• 50 g infusio.
• nahi bada, laranja eta limoi azal birrindua.
• 70 g gurina.
• gatz pittin bat.

Apaintzeko:

• arrautz bat margotzeko.
• almendrak.
• fruta antzigartuak.
• azukre buztia, …..
• nahi den guztia.

EGITEKO MODUA

Prefermentua: bi ordu lehenago edo bezperan prestatu. Prefermentuko osagai guztiak nahastu ta utzi. Hozkailuan gordetzekotan utzi kanpoan 15 minutu  inguru legamia aktibatzeko, ondoren estali ta gorde.

Infusioa prestatu. Lapikotxo baten esnea, kanela zotza eta zitriko azalak irakiten ipini, baztertu. Epeltzen denean ron-a ta azahar ura gehitu.

OREA:

OSO GARRANTZITSUA: Harimsa markakoa ez den irina erabiliz gero, ez ipini bapatean likido guztia. Irin guztiek ez dute likido kantitate bera xurgatzen, ta likidoa bapatean botatzen badiozue orea likiduegia eta orekatzeko OSO ZAILA geratuko zaizue. Ez ahaztu!

Oratzeko olioa behar baduzue, erabili beldur barik.

Oratu ondoren, orea, olioztatuko bol batean sartu. Estali ta utzi leku epel baten.

Lehenengo hartzidura: 2 ordukoa 23 gradutan (berogailua piztuta zegoen)

Orea mahai gainera atera, pixkat oratuz gasgabetu egingo dugu (behar izanez gero olioa erabiliz). Bolatxo forma eman eta hamar minutu inguru erlaxatzen utzi.

Labako papera prestatuko dugu erretiluaren gainean ipintzeko.

Eskuak irineztatu ta bi hatzamarrekin oreari erdi erdian zulotxoa egingo diogu, gero airean hartuko dugu ta bueltak emanez irekiko dugu erroskoaren forma tipikoa hartu dezan. Labako paperaren gainean ipini ta arrautz irabiatutarekin margotu. Toki epel baten utziko dugu.

Bigarren hartzidura: 2 ordukoa 23 gradutan (berogailua piztuta zegoen)

Laba 220 gradutara berotuko dugu .

Erroskoia, labekatu baino lehenago apainduko dugu: lehenengo arrautz irabiatuarekin margotu ta gero almendrak, fruta antzigartuak, azukrea…

Labekatzerakoan 220ºtara sartuko dugu, ta gero 200ºtara jaitsi, 16 minutu inguruan egina egongo da.

Eginda dagoen edo ez jakiteko, labana sartu ta garbi ataratzen bada eginda daukagu.

Zuon erroskoiak goxo goxoak  eta gureak bezain arrakastatsuak izatea espero dut.

Gluten gabeko panini-ak

Ze gogorra den ikerlariaren bizitza!

Lan haundia izan eta tarteka estresa metatzeaz gain, momentu goxoak ere izaten ditugu. Une honetan “International Coeliac Disease Symposium” (Nazioarteko Gaixotasun Zeliako Sinposioa) ekitaldira gonbidatua nintzen, Oslon (Norvegian). 

Gainera, oso jende atseginarekin joan nintzen (hemendik agurtzen zaituztet). Eurekin momentu polit ta interesgarriak konpartitu nituen. Egia esan Norvegiatik pozarren itzuli nintzen, penaz, eta itzultzeko kriston gogoarekin. 

Zeliako gaixotasun monografiko nazioarteko ekitaldi baten imajina ezazue zenbat zientzia ikusteko aukera dagoen. Ikerkuntzako “pope”-ak ezagutzen dituzunean, aurpegia ta ahotsa ipintzen dizkiezu. Jende atseginarekin egiten duzu topo, ze moduz zauden galdetzen dizutenak, oso lagungarriak direnak, aholkatzen dizutenak. Sinestezina da. Eskandinavian gluten gabeko elikagaiak egiten dituzten enpresak ezagutzeko grina haundia ere neukan. 

Batzuek badakite zein zaila den gluten gabeko irinak erabiliz, ogia egitea. Aitortu behar dut behin saiatu nintzela, eta emaitza hain txarra izanda, zaramara bota nuela. Aurrerantzean, “gluten gabeko ogiak ta produktuak” izenarekin sarrera bat idazteko asmoa dudanez, irakurtzeko aukera izango duzue. Ogia egiteko aparte, beste gauza batzuetarako balio duen gluten gabeko osagai nahazketa perfektuaren bila jarraitzen dut. Nire ustez gluten gabeko produktuak eskuragarriak, elikagarriak, goxoak ta anitzak izan beharko lirateke. Eskatzekotan….

Halere, zeliako gaixoa daukaten familietan, elikagaietan duten aurrekontua hirukoiztu egiten omen da. Produktu hauek, nutrizio aldetik nolakoak izango ote diren nire zalantzak ditut; oso eszeptikoa bainaiz. Normalean, elikagai hauek almidoia (arto irinetik, arroza edota galirinetik, behin gluten kenduta), azukreak eta gantzak dute osagai nagusi. Gluten gabeko produktu askok bere ezaugarri nutrizional batzuk betetzen dituzte, kaloriak, proteina ta karbohidratoak, alegia. Baina, zer gertatzen da zuntzarekin, bitaminekin, gatzekin? Akaso gantz saturatu asko dute? Gluten dituzten elikagaiek baino kaloria gehiago ote dute? Erantzun zehatza izateko, galdera hauek, elikagaiak egiten dituztenei egin beharko genien.   

Normalen, produktuak frogatzera ez naute gonbidatzen, baina produktu honen berri nahi izan dudalako ematen dizuet, besterik gabe. Elin Cornell (beheko argazkian) ezagutu nuen Cornells Alternativ paradan eta, euren irin nahasketekin eginiko ogiak ta produktuak dastatzeko aukera izan nuen. Berbetan hasi ginen eta nik gustora frogatuko nuela komentatu nion ogiak, gofreak, pizzak, eta abar labekatzeko oso aukera ona iruditu zitzaidalako. Nire ustez, duen desabantaila bakarra bere prezioa da. Norvegian, dena, hemen baino garestiagoa izaten da: kafe batek 5 euro balio du, garagadoak 11, eta abar. Cornells irin nahasketak (750 gramoko paketea) 120 NOK balio du (15,5 € gutxi gora behera), garraio barik, eta kontuan hartu Norvegia Europar Batasunatik kanpo dagoela. Dena den, Elinarekin harremanetan jarri nahi izanez gero bere weborrialdean edota helbide elektroniko honetan egin ahal duzue. Cornells produktuak erosteko interneteko denda BonusHelse izenekoan lortu ahal dira. Zoritxarrez, bai Cornells weborrialdean bai BonusHelse interneteko dendan Norvegiarrez daude.

Elin Cornell (erdian dagoena) Jonas Meek (ICDS 2011) argazkilariaren esker

Elini bere produktuak jakinaraziko nituzkeela egiaztatu nion berak zeliako gaixoen elikadura hobetzeko ikuspegiari oso egokia iruditzen zaidalako. Egia da bere ogiak zapalak direla baina ze goxo dauden. Ez ahaztu Elinena beste ikuspegi bat dela. NIk ekarritako irin nahazketa pakete urdinekoa zan, “Mel-og frøblanding” izenekoa, (itzulpen zuzena “irin osoko sendoa” lirateke). Nahasketa honetan: quinoa, quinoa malutak, artatxiki malutak, arroz malutak, amaranto irina ta kalabaza haziak, denak ekologikoak. Taulan 100 gramo produktu ta panini bakoitzeko (orea soilik) nutrizio balioa laburbiltzen dizuet. 

Halako nahasketan pseudozerealak, gluten gabeko irinak ta fruitu lehorrak (kalabaza haziak) daude. Quinoa ta amarantoa landareak dira, ezaugarri nutrizionalak harrigarriak dituztenetarikoak. Gluten gabeko produktuak egiteko gero eta gehiago erabiltzen direnak. Esnekirik ez duenez, laktosari intolerantzia edota esne produktuei alergia dietenek ere, jan ahal dute. 

Hauxe da Cornells irin nahasketa itxura

OSAGAIAK, 8 panini-ak egiteko: 

• 330 g Cornells irin nahasketa, pakete urdina “Mel- og frøblanding” 
• 165 g ur
• 25 g oliba olio
• 5 g gatz
• Apaintzeko, zuek nahi dituzuen osagaiak: tomate saltsa, pistoa, txanpinoiak, piper berdea, tipulina, eta abar

EGITEKO:

Robot-an edo kafe-errotan irin eta hazi nahasketa birrindu (nik thermomixa erabili dut; 10garren abiaduran, pare bat segundu). 
Gatza, olioa ta ura bota eta ondo nahastu. Utzi 30 minutu atsedenaldia hartzen. 
Orea oso biguntxoa da ta eskuz oso erraz maneiatzen da. 8 bolatxotan zatitu (60 gramokoak). Labeko erretilua landare-paperarekin estali. 

Eskuak olioztatu eta 10 zentimetroko diametroa izan arte bolatxoak zapalzu. Gustoko dituzuen osagaiak gainetik ipini (argazkian: pistoa, txanpinoia, piper berdea, tipulina, antxoa ta mozzarela gazta)

200 gradutan, 15 minutu inguru labekatu. 
Oso goxoak daude. Mila esker Elin.

On egin dezazuela!!!

Gewürtz Brot – espezia ogia

Denboraz urri ibili eta zekalezko ama oreaz egindako ogiaz goza nahi dutenentzat.

Sarri, ez dugu behar adina asti izaten ogi on bat egiteko eta errezeta liburuek laguntza eskaintzen digute. Horrela, errezeta piloa dago ama orea (gariz, zekalez eta espeltaz egina) legami prentsatuarekin (garagar legamia edo okindegikoa) bi gauza lortzeko: zaporea, ama oreak eskaintzen duen kontserbazioa eta legami prentsatuaren hartzidura azkarra. Zortzi ordu ogia egiten aritu beharrean, hirubat ordutan prest legoke.

“Deutschland Brotland” liburuan bi hartzigarriak erabiliz azaltzen dira ogi gehienak: zekalezko ama orea (liburu honetan ogiaren errezetetatik, ia %100 zekalezko ama orea darama) eta okindegiko legami freskoa. Duela pare bat aste zekalezko portzentai haundia bat zuen ogi bat egiten saiatu nintzen, mahaspasa batzuk gehituz errezeta originalean ez etorri arren.

OSAGAIAK; kilo inguruko 2 ogi egiteko.

• 596 g. zekalezko ama orea 20 g. zekalezko ama ore aktiboaz prestatua. 320 g. zekalezko irin semi integrala eta 256 g. ura. Bezperan prestatzen da eta 15 bat ordu uzten da giro epel baten.
• 480 g. zekalezko irin semi integrala.
• 200 g. galirin semi integrala.
• 4 g. ogiarentzako espezia nahasketa (ikusi hemen)
• 14 g. legami freskoa.
• 424 g. ura.
• (Aukerako, errezeta originalean agertzen ez den arren) 100 g. mahaspasa.

PRESTAKETA

Bol haundi baten osagai guztiak nahasi eta 15 bat minutu utzi estalgai garden batez estalia. Oratze mahaia olio apur batez igurtzi eta minutu batzuk, suabe suabe oratu.

Zekalearen glutena gariarena baino ahulagoa denez, oraketa amaitu bezain pronto, zatitu eta formatu daiteke. Aurrez irineztatutako banetoietan sartu eta giro epelean 45-55 minutu uzten dira.

Labea, 240ºC berotu. Labearen behealdean erretilu bat ipini. Ogiak banetoietatik atera eta laberatzen ditugu. Niri, zekalezko irinaz gelatina bat prestatzea bururatu zitzaidan eta ez nizkien ogiei taxua eman. Hurrengoan, taxuak egingo dizkiet ezberditasunik dagoen edo ez behatzeko. 55 minutu labekatu, lehenbiziko 5 minutuak 240ºtara eta bestea, ogia erre arte, 190ºtara.

Emaitza; ogi trinkoa, gozagarririk eraman ez arren, gozoa eta oso aromatikoa. Zekale “lovers”entzat aproposa.

On egin!!!

Oharra: Errezeta erderaz irakurri nahi izan ezkero, klikatu hemen.

Nota: La receta completa en castellano la podéis leer aquí.

The txakinarto experience- Gamizeko errotara bisita Luis Azillonarekin

Gure bizitzan, batzuetan, denbora gelditu egiten dela ematen du. Aintzinako pertsonaiak gaur egun desagertzear dauden iraganeko lanbideak zelan egin ziren azalduz datozkigu, euren jakituriaz, halakoak galdu ez daitezen. Eurei esker tradizioak ez dira galdu ta oroipenak iraungo du.

Hauxe pentsatu nuen Gamizeko Errota gidatzen duen gizona, Luis Azillona, ezagutu nuenean. Luis kalitatezko produktua biziki defendatzen duen gizona baita. Bere esanetan “Errotak ez du ematen bizi ahal izateko adina” baina, berak gogoz mantendu ta zaintzen ditu bai errota bai txakinarto arto mota.

Luis Azillona – Gamiz errota

Nire barnean halako istorio politak denbora luzerako gordeko ditudala seguru nago. Luis bezalako gizonak aurrean izanda aho zabalik utziko zaituzte, mundu osoan ibilitakoa ta bere errota eraikitzaile, teknikari ta ingeniero bihurtu baita. Pasioz kontatuko dizue zelan bilatu zuen errotako engranajea konpontzeko brontzea, galbahe-motorra zahia baztertu ahal izateko nola asmatu zuen, alegia. Den-dena bere eskuz eta autodidakta erara. Luis oso pertsonai hurbila ta maitakorra da, bere lanbidea ta txakinartoa maite dituena. Errotara bisitan joaten bazara ez duzu inoiz ahaztuko halako esperientzia .

Txakinartoa Ameriketatik ekarritako arto mota omen da. Euskalherrian indabarekin batera ereiten da izurriteari kontra egiteko. Zortzi lerro ale ditu, oso zuntza gitxikoa (beste arto hibrido motekin alderatuz) eta zapore izugarria duena..

Taloak “económica”-ren gainean

Txakinartoak bere ezaugarriak ditu: uztatzen denean fresko dago ta Luisen esanetan “ondino izerdi apur bat dauka”. Orduan, ondoko baserrian adreilu errefraktariozko labean 48 orduz sikatu egiten da. Lehortze prozesuak bere eragina du artoaren irinean: bere zapore ta usainean. Gainera, irina ur hotzarekin oso erraz nahasten da, sinestea zaila egiten den arren. Ez da batere astuna digeritzeko eta gauez lo seko egin nahi izanez gero ez duzu esnearekin nahaztu besterik egin behar, Luisek oso ondo azaltzen duen moduan.

Hurrengo bideoan Luis taloak prestatzen ikusiko dugu.

Bisita honek bere eragin sakona izan du gure blogkideengan. Gure blogeetan argitaratu diren sarrerei begiradatxoa bota besterik ez duzu: rosa rosae, la libélula roja, Juantxoren idatziak, hemen euskeraz ta hemen erdaraz, ta nirean be erdaraz.

Zeliako gaixotasun (gluten intolerantzia), gluten alergia edota gari proteina alergia dutenentzat txakinarto irina oso interesgarria eta gomendagarria da. Luisek bere errotan artoa bakarrik birrintzen du. Ez du beste zerealik birrintzen ta ez dago glutenarekin kutsatzeko aukerarik. Txakinarto irina erosi nahi duzuenok, Luisekin harremanetan jartzea besterik ez daukazue ta berak mesulariaz bialduko dizue edozein helbidetara.

Nutrizio aldetik, birrintzen duen irina osokoa da eta Luisek ez dio gehigarririk (aditiboak) gehitzen irinari. Irinak bitamina A ta E ditu baina B taldeko bitaminak ta Niacina oso kantitate eskasean agertzen dira. Ez dauka proteina kantitate haundirik eta gainera, garrantzitsuak diren bi aminoazido (proteinako osagaiak), triptofanoa ta lisina izenekoak urri izaten dira. Dena dela gatz mineral iturria da: fosforoa, potasioa, kaltzioa, magnesioa, sodioa, burdina, kobrea, manganesoa ta zinka. Irin osokoan ere, ernamuinean dauden gantz osasuntsuak, oleiko ta linoleiko gantz azidoak agertzen dira. Arto irinezko nutrizio balioa indartzeko lekaleekin edota barazkiekin batera jatea komenigarria da. Animali iturri diren jakiekin ere jan ahal da: txistorra edota gaztarekin. Informazioa: Composición química y valor nutricional del maíz, FAO-koa (Organización de las Naciones Unidas para la Agricultura y la Alimentación)

Ez nuen inoiz talorik eginda ta gogo haundia neukan. Betidanik oso eginkizun zaila ta korapilatsua zela uste izan dut; ur beroarekin nahasten zelakoan nengoen, edota taloak zabaltzeko burdin beroan egin beharko zela… Baina, Luisek oso argi utzi zigun talo onak egiteko ez genuela halako tresneririk behar. Taloak jateko gomendioak hortxe dituzue: antxoak oliotan, piper gorritxoak, gazta, txokolate, eta abar. Imanol Izaguirrek, Aparthotel Jardines de Uleta-ko sukaldari arduradunak email baten azaldu zidan Baztanen be marrakuku taloa jaten dutela. Gazta zahar zati bat berotzen da etxeko suaren gainean gerrena erabiliaz ta biguna dagoenean taloaren gainean zabaldu. Nire ustez pintxo tabernetan halako taloak dida batean salduko lirateke goxo-goxoak baitira. ea ahuntz gazta ta foie-a desagertzen diren pintxo askotatik ematen baitu jendeari gustatzen zaizkien osagai bakarrak direla.

Katalan eragin haundia daukadanez taloak butifarrarekin prestatzea bururatu zait. Toma fussion cook!!!! Hona hemen argazkitxo pare bat. Ondino estuagoak egin beharko ditut, baina lehenengo saiakera dela kontuan izanda oso pozik nago.

Ze onaaaaaak!!!!!

Hemendixik nire agurrik beroenak Luis Azillonarentzat, nire blog-eko kideentzat, Txema Pascualentzat (Artepan okindegiko nagusia) ta Imanol Izaguirrerentzat.

¡Bon apetit!

Gurinaz eta esnez egindako ogia

Errezeta hau Anna Bellsolá-ren liburutik atera dut. Annak Balluard okindegian egiten du lan eta bere liburua polita izateaz gain oso egokia ogi munduan zerotik hastera doazenentzat, argazki politak eta errezeta gozoak dakartza eta. Neuk, errezeta, ama orearekin egiteko moldatu dut.
Egia esan, ez nuen ogi hau egiteko asmorik baina ama orea hain indartsu eta entrenatua zegoen ikustean, ea ogi gozoa egiteko egokia zan aztertu nahi nuen. Azken emaitza, izugarria. Ama orea oso ondo portatu da. Ze pozik nagoen!!!


OSAGAIAK (liburuko errezetaren kantitate erdiak jarri dizkizuet) eta bi molde ertain (20 zm-koa) edo haundi bat (30 zm-koa) egiteko nahiko da.

• 400 g galirin zuria (erdia Rincón del Segura eta erdia Bioccop-eko T55)
• 200 g ama ore zuria (%100 hezetasuna)
• 215 g ur (gutxi gora behera, gutxiago edo gehiago izan leike)
• 80 g gurin
• 35 g azukre
• 25 g esne hautsa
• 10 g gatz
• 1 arrautz txikia

EGITEKO MODUA

 
1. Ama orea prest izanda, osagai guztiak nahastuko ditugu bol baten. Orea biguntxoa da. Plastikoaz estali eta 30 minutuko atsedenaldia egiten utziko dugu.
2. Era tradizionalera oratuko dugu. Orea oso ondo oratzen da, arazo barik, nahiz eta itsaskorra dela  pentsatu. Bestela, oraketa laburren teknika erabili, tarteka 5-10 minutuko atsedenaldiak emanez. Orea, olioztatutako katilu baten sartu, plastikozko film-arekin estali eta bost orduko hartzidura egin dezan utzi, bi ordu eta erdiro tolesdura bat emanez.
3. Orea katilutik atera eta 250 gramoko lau zatitan moztuko dugu. Neri (ez pisatzearren, aiaiai …), bi bola txiki eta beste bi haundi atera zaizkit. Boleatu tentsioa sortuz. Beste pare bat orduko hartzidura egin dezaten, ez itsasteko, edo olioz edo gurinez igurtzitako 25 zentimetroko bi moldetan 2 bola sartu euren artean tartea utziz, nahi duten beste zabaltzeko.
4. Moldeak, aurretik 180-200 gradutara berotutako labean sartuko ditugu. Kasu honetan ez dut lurruna sortu, azal karraskatua ez izateko. Asko iluntzen dela ikusten baduzue, gainetik aluminiozko papera ipini. Labekatzeko denbora: 40 minutu.
5. Parrilla baten hozten laga.

Hartzidura luzeegia izan duela pentsatzen ari direnei, ezetz esando diet, ogia goxo goxoa atera baita, ikaragarri ona. Ore honek, osagai goxo asko daramatzalako, gurina, azukrea eta arrautzak, ogi ore arruntak baino hartzidura luzeagoa behar du. Esperimentua zan eta itzela atera da.
Oso gomendagarria, ez da goxoegia eta mami biguna eta harroa du.

Aguuuuuuuur!!!!

Olozko ogia – Haferbrot

Azpalditik olo ogia masa madrearekin egiteko grina neukan. Oloa gustokoa dut, zaporea suabe izateaz gain zuntza disolbagarria ere duelako (irin integrala edo kopoak janda, batez ere), eta gaur egungo elikaduran zuntza kantitate gutxi jaten dela kontutan izanda, idorreria sor ez dadin oso lagungarria izan daitekelako.

Astelehenean bertan hasten naiz pentsatzen asteburuan zein ogi egingo dudan, eta errituala bihurtu da. Lehenengo zerealak aukeratu, eta astean zehar nire liburuetan eta weborrialdetan begiratzen dut ea gustoko errezeta topatzen dudan. Pasa den astean ia astirik gabe geratu nintzen, ostirala iritsita, gustoko errezetarik ez bainuen aukeratua. Xabik Alemaniatik ekarritako olo aleak erabiliko nituela erabakita neukan, baina gustoko ogi errezeta aurkitzea ez nuen lortzen. Bai liburuetan bai weborrialdeetan, errezeta gehienak nire ustez, olo kopo edota irin integral gutxi zeuzkaten. Goxoak ziruditen pare bat aurkitu nituen, Gastronomía y Cía eta “mis recetas favoritas”-eko loturak uzten dizkizuet, masa madre ez izan edota erabili nahi ezean edonork olo ogia egiteko aukera izan dezan.

Ostiralean 22:00tan, ondino ez nekien zein ogi egingo nuen, baina jadanik badaezpada, zekale ama orea martxan neukan.

Azkenean olo ogia (Haferbrot, alemanieraz) aurkitu nuen. Olo irinaren ordez kopoak zeuzkan, baina halan da guztiz “ogia horixe zela” erabaki nuen. Pare bat aldaketa, irina eta ama orea erabili ahal izateko eta listo!!. Hona, errezeta dakarkizuet.

OSAGAIAK (740 gramoko hiru ogi egiteko)

• 216 g zekale ama orea: 3 g zekale ama orea (aktibatua), 120 g zekale integrala eta 96 g ur (beherago, zelan egiten den idatzi dizuet).

De http://www.alnature.de

• 530 g “olo irin beratze”: 250 g olo irin integrala (edo olo kopoak) eta 280 g ur beroa (2-4 ordu lehenago prestatua).
• 800 g galirin zuria (Rincón del Segura)
• 80 g zekale irin integrala
• 22 g gatza
• 10 g azukrea
• 10 g landare margarina
• 525 g ura (gutxi gora behera, gitxiago ala gehiago izan daiteke)
• (Aukerako) 15 g irin malteatua (J. Renobell -Bartzelona- dendatik ekarritakoa)
• (Aukerako) Ogia egiteko, Alemaniatik ekarritako espezia nahasketa (Brot Gewürz Alnatura markakoa). Osagaiak: Txarpoila (Kümmel), mihilua (Fenchel), martorria (Koriander) eta anis-belarra (Anis).

Izaskunek, espezia nahasketa errezeta hau eskuratu zidan. Hementxe duzue:

2 goilakarada martorri haziak
1          ”       txarpoil
1 goilakaradatxo anisa
1          ”            kuminoa
1          ”            mihilua
Osagai guztiak birrindu eta pote baten gorde gure zekale ogiei botatzeko.

EGITEKO MODUA

1. 12-15 ordu lehenago zekale ama orea prestatu egin behar da. Bezperatik zekale ama orea aktibatua izango dugu eta honetatik 3 gramo besterik ez ditugu hartuko. Ura botako diogu, ondo nahastu eta segituan zekale irin integrala, berriro nahastu. Nik normalean arratsaldeko 7tan prestatzen dut hurrengo goizean 11ak aldera ogia egiteko.
2. 2-4 ordu lehenago “olo irin beratze” hori prestatzen da. Bol baten olo irin integrala ipiniko dugu eta kolpe batean ur bero-beroa botako diogu. Egurrezko goilara batekin ondo irabiatu. Plastikoaz estali eta esan bezala, 2-4 ordu beratzen utziko dugu.
3. Ogia egiten den egunean, bol haundi baten osagai guztiak, ura izan ezik, jarriko ditugu. Ura pixkanaka pixkanaka gehituko diegu. Eskua orean sartzea gomendatzen dizuet, orea hatzamarrekin marruskatuz.  Orea itzaskorra eta irristakorra da, ia kontrolaezina. Behin nahastuta, bol-a estalita, 30 minutuko atsedenaldia hartzen utziko dugu.
4. Orea azalera atera eta frantses teknika erabiliz (oso itsaskorra denez tradizional erara zaila delako), 10-15 minutu oratuko dugu.
5. Bol-a olioaz igurtzi eta orea barruan sartu 3 orduko lehenengo hartzidura egin dezan. Olioz igurtzitako azaleran, ordubetero tolesdura bat emanez.
6. Azken tolesdura egin eta gero, irin pittin bat botako dugu azaleran eta horren gainean 15 minutu inguru orea deskantsatzen utziko dugu. 740 gramoko hiru zatitan banandu, boleatu eta azkenik, erabiliko ditugun moldeetako forma eman (borobila ala luzea).
7. (Aukerako) orea trapu busti batetik pasatu, hezetu eta haziak gainetik bota.
8. Banetoietan edota olioz igurtzitako metalezko moldeetan sartu eta bigarren hartzidura egin dezatela, beste pare bat ordu utziko ditugu.
9. Laba berotu 240ºtara. Lurrina prestatuko dugu labaren barruan (harrira eta metalezko ontzira ur beroa jaurtikiz)
10. Ogiari ebakiak egin eta laban sartu. 5 minutu pasa eta gero tenperatura 220ºtara jaitsi. Labekatzeko denbora: 50 minutu.

ON EGIN DEZAZUELA!!

Sagarrezko neguko ogia – Dan Leparden “winter apple loaf”

Bai,
Badakit!

Neguko ogia dela eta udan gaudela. Baietz.

Baina, egoeragatik errezeta hau eta ez besterik bilatu behar izan dut. Xabierren errua da, berak Ingalaterratik ekarritako irina oparitu zidalako. Irin honek oso izen luzea eta berezia du: “Organic stoneground malted blend flour” “Bacheldre Watermill markakoa” eta britainiarra da. Euskarara itzulita “harrizko errotan birrinduriko irin malteatu ekologikoa” eta olé. Horregatik, liburutegi haundia den internetera abiatu naiz irin berezi hau erabiltzen duen errezeta baten bila. Jatorrizko errezeta esteka honetan.

OSAGAIAK

• Sagar txikia (golden motakoa alegia)
• Tipula txikia
  
• 75 ml. garagardo edo sagardo (errezeta britainiarra izanda, ez dut uste gure sagardo garratzaren antzekorik erabiliko dutenik. Eurek, Erresuma Batuan “El Gaitero” sagardoaren antzekoa edaten baitute)
  
• Jatorrizko errezetan 100 ml. ur erabiltzen dituzte baina nik ez nituen behar izan. Lehenengo saiakeran ogi hau egin nuenean ur kopuru guztia batera bota nion. Hasiberriaren akatsa da. Ez dugu ur kopuru guztia batera botako, pixkanaka-pixkanaka baizik, orearen hezetasunaren arabera.
• 200 g. ama orea (100 g. ur + 100 g. galirin zuria)

• 75 g. ekilore haziak
  
• 75 g. kuia (kalabaza) haziak
  
• 250 g. irin malteatua. Irin berezia da,  Xabierrek oparitutakoa. Esteka honetan, Dan Lepardek irin berezi honen ordez zer erabil daiteken aipatzen du: 150 g. galirin zuria, 100g. galirin osokoa, 3  koilarakada olo-kopo (edo gari-kopo, garagar-kopo) erreak eta koilarakada bat hurrengo hiru aukera hauetatik: malta-estraktua (líkidoa edo lehortua); xirope iluna (erremolatxazkoa alegia) edota melaza.
• 175 g. galirin zuria (Rincón del Segura alegia)
  
• 10 g. gatz
• Oratzeko, oliba olioa

ZELAN EGITEN DEN

1. Bol baten sagarra azalarekin birrindua ipini (haziak kenduta). Tipula gordinik txiki-txiki zatituta bota. Garagardoa (edo sagardoa), ama orea, haziak, irinak eta gatza gehitu. Azkenik eta BEHAR IZANEZ GERO, ura pixkanaka-pixkanaka gehitu. Ez egin, nik lehenengo saiakeran egin nuen moduan. Ez ahaztu ere, tipula eta sagarrak ura botatzen dutela. Oso ondo nahastu eta 30 minutu egonean laga. Orea biguna izan arren arazo haundirik gabe oratu daiteke. Bola forma eman eta olioztatutako bol baten utzi. Film gardenaz edo zapiaz estali.
   



2. Hartzidura egiteko sukaldean bi ordu eta erdi utzi dut (gaur, 25º C inguru zeunden). 40-45 minututik minutura tolesdura eman diot.
   
3. Hirugarren tolesdura ondoren orea, oratzeko azaleran lasai-lasai 5 minutu utziko dugu. Geroago, forma eman. Orea oso itsaskorra denez, saskian edo banetoian irina emankortasunez bota eta bertan sartu. Estali, eta ordu eta erdi inguru utziko dugu.
4. Laba 220º-tara berotu.
5. Orea atara eta laban sartu baino lehen ebagiak egingo dizkiogu. Labako beheko partean ura bota (nik jada ez dut ontzirik ipintzen, zuzenean botatzen diot lurrina egiteko). 220º-tara 20 minutuz labekatu ondoren, 180º-tara jeitsi eta beste 20 minutu eduki. Oso huzain ederra botatzen du.

Egun bat pasa ondoren dastatu dugu eta izugarrizko zaporea du. Izokina ketan, hegaluze ketan, gazta ketan dastatuak izan ditut baina, ogia ketan inoiz dastatu barik neukan!!!  Izokina ketan, ogi honen gainean, ahaztezinezko esperientzia da.

Sarrera hau, Xabierri eta Juantxori eskeini nahi diet. Xabierri Alemaniatik errekadutxoak ekarri baitizkidalako eta Juantxori bere pazientziagatik, Aitzorrotz-etik jeisterakoan farregura eman zidan eta bera izan zen nere txantxetako “biktima”. Mila esker bioi  bihotz-bihotzez.

Iragarritako bisitaldi baten kronika

Udaberriko egun ederra

pasa genuen elkar,

Saturio okina eta Olatzegaz,

arto ogiaren atzetik

bederatzi ezezagun,

bazkarian bederatzi lagun

ontziak topa.

Ortzadar-ek idatzia.  Milesker gure blogean zure olerkiarekin partehartzeagatik.

Jo-muga: “Tahona Bikiak” okindegia (Gizaburuaga, Bizkaia).

Ekainaren 13a, goizeko hamarrak, larunbata. Hauxe zen Saturio Hornillosen okindegira bisitaldia egiteko erdi ezagun ziren 9 forozalek adostu eta “Ogiaren foroan” iragarritako data.

Bisitaldi aurretik, Zornotzan (Amorebieta) gosari bat programatua genuen indarrak hartzeko “Hogan´s” tabernan, non, bat edo beste, “pintxo-jale” amorratutzat azaldu zen, azkenean, hainbesterako izan ez bazan ere. Une lasaiak jarraitu zuten lehenbiziko urduritasunak gaindituta, hasiera baten, taldekide batzuk ez bait ziren ezagutzen, gutxi batzuk ezagunak ginen arren. Sendiaren bilera handi baten zaudenean bezala lehengusu ezezagun batzuk aurkezterakoan. Bi autotan Gizaburuagarantz abiatu ginen.

Bizkaian, Gizaburuagan, Okamika poligono industrialean dagoen “Tahona Bikiak” okindegira iritsi ginen. Han zegoen zain Saturio jauna, pozik eta zoriontsu, taldeari ongi etorria emateko prest. Han geunden gu; argazki kamara erne eta koadernoa eskuetan, xehetasun nimiñoenak ere jasotzeko prest.

Ogia eta okindegi profesional errealitatea guztiz arrotz zutenentzat, lehen harreman, sakontze eta osatze bat izan zen; dena batera. Saturiok, bere egunerokotasunean egiten dituen pauso guztien berri eman zigun argi, sinple eta garbi. Osagaien hautaketa eta zainketatik okindegiko  I + D-ra (Ikerketa eta Desarrolloa). Pauso guztiak igaro genituen, Saturiori nahi hainbat galdera luzatzen, atsegintasunez erantzuten zizkigularik.

Laburbilduz, ogia egitearen prozesuan nik ondorengoa azpimarratuko nuke:

Osagaietatik:

–         Berak hozkailuan (4º C) gatz eta guzti gordetzen duen ama orea.  Egunean zehar beste hainbeste ogirentzat aurre-hartzidurak ezberdinak prestatzen dituztela aipatu zigun

Irinak:

• Artoirina: zapore izugarria ematen duten 3 irin mota ezberdin. Artoa naturala da, ez transgenikoa, Mexikotik dakarte baina Euskal Herrian ehotzen da.
• Galirina: Harinera Harivasa eta Monkayoko Harineratik ekarritako irinak ikusi genituen.  Segun eta ze ogi egiteko indarrezko eta indar handiko irinak erabiltzen dituzte. Ez da falta, betiko Zamorako irina. Oso ona dela ziurtatzen du.
• Zekale irina: bertako zekaleak eta Alemaniatik ekarritakoak erabiltzen dituzte.

Maltak:

• 3 malta mota erabiltzen dituzte. Bat, txuria eta gozoa,  bestea, apur bat xigortua eta (Ricoré)  atxikoriaren antzerako zapore aduena eta hurugarren bat, iluna eta kafearen zaporea gogorarazten duena. Beraiek, malta suabeak erabiltzen dituzte azala finagoa izan dadin.  Malta, osagai profesional bat da eta zorroetan saltzen da (Ikus argazkia).

Saltsak:

• Bizkaina erakoa, txipiroiz egina eta olivada. Saturiok,  Aitor Elizegi sukaldariarentzat egiten dituen ogi ikerketetarako. airegabe ontziratua eta hozkailuan gordeak    (Ikus http://www.deia.com/2010/06/17/bizkaia/bilbao/un-homenaje-de-toma- pan-y-moja)

Prozesuan

–         Ogia egiterakoan erabilitako ura zikinkeriak kentzeko iragazitakoa da eta hozbero eta ur kopuru jakin bat dariola iristen da.

–         Bi abiadurako oratzaileak. Hiru hartzen ipuinean bezalako 3 oratzaile: txikia, ertaina eta handia.

–         Forma eman eta boleatu, eskuz egiten dute.

–         Hartzidurarako, oreak 28-29º C tan mantentzen dituzten gurpildun altzariak (ikus argazkia). Ogiak oihal sendoetan pausatzen dira altzarietako apaletan. Hartzidura epea irinaren indarraren araberakoa da. ( indartsuagoa irina, epe luzeagoa).

–         Egurrez dabilen labe jiragarria: Argi dago Saturiorentzat  unerik atseginenetarikoa dela: hemen luzez egon ginen. Nola instalatu zuten eskuz zatiz-zati eta nola dagoen lotua sistema pendular batez adierazi zigun.  Labearen zorua osatzen duen adreilu errekaitz  mihiztatua ere erakutsi zigun (ikus argazkia); egurra pagoarena, .e.a.  Labeak 200º C tako hozberoa mantentzen du, itzalita dagoenean ere.  Labaldia sartzen dutenean, hozberoa 190º C tara jeisten da.  Orduantxe da egosketa egokia ematen den garaia. Saturiok dioenez, tenperatura irakurketa ez da erreala, “labearen indarra” 190º C takoa baino handiagoa baita. 100 kg ore egosi daitezke labaldi baten (50kg irineri dagokiona). Labaldiaren iraupena aldakorra da inguruko hezetasunak eragin zuzena baitu beregan.

–         Ogia egiterakoan  aurkitutako zailtasunak: Gizaburuaga, mendiarteko aran batean kokatzen da eta laberatze lanak zailtzen dituen mikroklima oso heze berezi bat du. Honek, hezetasun erlatiboaz gain, beherantz presioa sortzen du, labearen tximini tiroaren gorantzako irteera oztopatuz, atmosferaren bi indarren norgehiagoka bailitzan. Hezetasun erlatibo honek, ogiaren elaborazioan eta ondorengo iraupenean ere eragin zuzena du. Beraiek,  tenperatura baxuiagoan egosiz  erantzun diote arazoari, eta azkeneko 10-15 minutuetan tximinia-tiroa irekita utziz.

–         Azken ekoizpena: ogiak ebaki eta dastatzekoz ai genituen. Artogia, zekale ogia, integrala eta txuria. Ez nuke jakingo zein izan nuen gustukoen; den denak sekulakoak iruditu zitzaizkidan.

Lekitton (Lekeitio) pintxo batzuk jatera joan ginen Saturio eta bere alaba Olatzekin ( bikietariko bat), hau,  ibilalditxoko gure gidaria izan zen bazkal aurretik. Birritan esan gabe onartu zuten gure taldearekin bazkaltzeko gonbitea. Bazkal ondoren Saturio loak jota bazegoen ere, erretiratzeko ordua iritsi arte iraun zuen; larunbat gaueko ekitaldia aurretik atseden apur bat behar zuen.

Denontzat oso atsegina izan zenaren susmoa dut. Badakigu, Saturiori ere, oroigarri atsegina geratu zitzaiola.

Dasta dezazuen, arto bizkotxoaren errezetaren osagaiak eskaintzen dizkizuet; Saturioren oparia.

• Arto irina     kilo  1
• 24 arraultza
• Azukrea   kilo  1
• Olibazko olioa  500 ml
• Ekilore olia  500 ml

Lehenbizi, arraultzak eta azukrea irabiatu ondo ondo asko jaso arte eta ondoren, apurka-apurka olioa (ekilore eta olibazkoa) gehitzen joan. Azkenik, artirina gehitu. Ondo nahasi, moldeetan sartu aurrez olioz ondo igurtziak. Labea 180º C tara eta eginda egon arte ( labea eta kopuruaren arabera) hots,  zotz edo orratz batez ziztatu ondoren garbi irteten denean.

Oharra: Argazkiak, Marilurenak:  (http://www.flickr.com/photos/marilupez/sets/72157624142210863/)

eta Fougasserenak: (http://s784.photobucket.com/albums/yy121/1fougasse/) dira.

La Tahona bisitatzen izan ginen guztion izenean, Saturio eta Olatzi dedikatzea gustatuko litzaidake.