Galette bretoiak

Iazko udan Bretainian izan ginen, eta lurralde hartako herrietan hain ugari diren kreperiak ezagutu genituen. Hara joan aurretik guretzat kreperiak, jatetxeetatik baino, gozotegietatik hurbilago zeuden. Bretainiakoetan, ordea, otordu politak egin genituen, modu onean eta guretzat oso gustuko platerak dastatuz: denetariko entsaladak, muskuiluak, ostrak, galette desberdinak, azken-bururako krepe goxoak… eta gainera sagardoz lagunduta! Gehiegi bete gabe egun-pasatan bazkaltzeko leku aproposak iruditu zitzaizkigun, eta zapore bretoi handikoak. Zertaz ari naizen hobeto ulertzeko, Paimpol inguruko kreperi bateko eskaintza daukazue hemen. Ez dut komisiorik jasotzen, eh? 😉 (herria bai, baina kreperia ez dut ezagutu ere egiten…) Galetteen karta irekitzen baduzue, 17 desberdin agertzen direla ikusiko duzue, denetariko osagaiak konbinatuz: urdai azpikoa, emmental gazta, barazkiak, arrautza, haragia, muskuiluak, txibierroak…

Galetteak pila bat gustatu zitzaizkidan, eta geroztik ez ditut ahaztu. Bueltatu eta hilabete batzuetara sarean  errezeta bilatzea bururatu zitzaidan, eta nabigatzen nabigatzen zer uste duzue aurkitu nuela, errezetaz aparte? Ba bai, irinak eta urunak bloga, hasi berritan!! Eta geroztik jarraitu egin dut, partaide bihurtzera iristeraino. Horregatik aukeratu dut gai hau nire lehenengo ekarpenerako. Eta orain… goazen hastera!

Galetteak, oinarrian, krepen tankerakoak dira. Diferentzia nabarmena irinean dago: artobeltz-irinez egiten dira, ez gari-irinez, eta ez daramate azukrerik. Irin hau oso berezia da, zapore eta testura partikularra ematen die galetteei. Krepeak baino ilunagoak ateratzen dira, eta finak eta uniformeak izan beharrean, pixka bat lodiagoak (gutxi) eta zulotxoekin. Egin ondoren maneiatzeko errazak dira, oso flexibleak, eta baten bat sobratzen bada, enroilatuta hozkailuan gorde daitezke. Ez dauka glutenik, eta ez dakit horregatik ote den, baina niri behintzat oso ondo sartzen zaizkit, ez dira batere astunak (bueno, betegarriak izango du zerikusia honetan, ezta?).

Bestalde, lehen aipatu bezala, nahi dugunarekin bete dezakegu, dena onartzen baitu (bezperako soberakinak ere bai). Errezetarako galette tipikoena aukeratu dut: galette complète. Osagaiei buruz, gauzatxo bat: galette autentiko-autentikoak artobeltz-irina, gatza eta ura bakarrik omen darama. Beste errezeta batzuetan arrautza, gurina, belarrak, likorra… denetik aurkitu dut. Nik autentikoa + arrautza erabiltzea erabaki dut. Oso erraza da, ikusiko duzue:

Galette complète

Osagaiak

Orea egiteko (6-8 galette ertain):

• 250 gr artobeltz-irin
• Arrautza bat
• 500 ml ur
• 8 gr gatz larri

Betetzeko (galette bakoitzeko):

• Arrautza bat
• Urdai egosi xerra bat
• Gazta biguin xerra batzuk
• Gazta birrindua

Prozedura

1.- Orea egin. Osagai guztiak ondo nahastu behar dira, ore likido uniforme bat lortu arte, eskuz, irabiagailuz edo thermomixa erabiliaz. Nik irabiagailua erabili dut. Errezeta gehienetan ordubetez hozkailuan uztea gomendatzen da, baina ez dakit honek zentzu handirik daukan, irinak glutenik ez baitu. Nik hala ere utzi egin dut.

2.- Galette guztiak plantxan egin. Zartagin zabal bat aukeratu, ahal dela hertz baxuarekin. Jarri sutan ondo berotu arte, eta gurin pixkatxo batekin igurtzi. Galette bakoitzeko, orearen burruntzalekada bat bota zartaginean eta segituan hau borobilean mugitzen ibili, orea ondo-ondo zabalduta uzteko moduan, baina fin-fin.

Utzi sutan (ukitu ere egin gabe!!) orea lehortzen ari dela ikusten den arte. Minutu bat edo pare bat izango da, suaren arabera. Poliki poliki hondotik askatzen ari dela antzematen da, burbuila zabal batzuk agertzen doaz. Hemen adibidez, ertzak lehortzen ari dira, baina oraindik erdigunea egin gabe dago:

Egurrezko espatula zabal baten laguntzaz, ertzetik altzatzen joan, hondo guztia askatzen dela ikusi arte. Kontuz, hau garaia baino lehen egiten saiatzen bazarete galettea puskatu egingo da eta.

Utzi beste minutu bat beste aldetik egiteko, eta atera plater azal batera.

Askoz ere hobeto ulertuko duzue prozesua bideo hau ikusiaz. Krep gozoa dela dirudi, baina biak berdin egiten direnez, ez du garrantzi handirik. Orea banatzeko erabiltzen duen makiltxoaren ordez, guk zartaginaren ipurdia “meneatu” beharko dugu, orea ondo bana dadin. Galetteak bata bestearen gainean pilatzen joan. Hasierakoetatik azkenengotara itxura asko joango da hobetzen, ikusiko duzue.

3.- Galetteak bete. Profesionalek galettea sutan egiten ari den bitartean botatzen dizkiote gazta, urdai egosia eta arrautza ere bertan frejitzen dute, baina nik nahiago dut bi fasetan egin, ez baititut denborak ondo menderatzen.  Jarri berriro zartagin zabala sutan, ez oso bizi, eta zabaldu gainean galette bat. Berotu denean, jarri gainean gazta xerrak, eta pixka bat urtzen denean, urdai egosi xerra. Aparte,  zartagin txiki batean frejitu arrautza bat, eta kontu handiarekin galettearen gainean jarri. Bota gainetik gazta birrindua.

Atera galettea platerera eta tolestu ertzak erdi-aldera, nahi den itxura emanaz: karratua, hirukia, bi alde bakarrik… begira diseinu desberdinak.  Nireak, galette txiki xamarrak direnez, hirukiak. On egin!!