Blog baten sarrera bat idazten dudan bakoitzean iruzkinen zain egoten naiz. Azken finean niretzat, eurek ere, sarrera baten zatia dira eta amaiera ematen diotenak. Nire ustez sarrerei ordurarte zeozer falta zaie. Niri, bereziki, iruzkin hoiek irakurtzea gustatzen zait. Asko ikasten dudalako, ideiak izaten ditudalako. Sarrera hau iruzkin hoietariko bat (Jo batena hain zuzen ere) irakurri ondoren bururatu zitzaidan. Elurte batek harrapatzen bazaitu, zer? Ama orea aktibatu barik duzula eta ezin zarela ogi bila joan, zein aukera dituzu? Ba al dago aukerarik? Ba bai, badaude. Batzuk, beste batzuk baino hobiagoak edo naturalagoak baina, denekin ogia egin daiteke.
Eibarren, pertsona bat ezagutzen dut aspaldi, supermerkatu baten nahasketa bat erosten duena eta horrekin ogia egiten duela. Ostiralean erosi nuen nahasketa hoietariko bat eta hau atera zitzaidan.
Poltsa kilokoa da, baina erdia erabili nuen. Horri, paketean jartzen duen moduan, 350ml. ur gehitu nizkion eta nahastu egin nituen. Likidoegia geratu zen eta ez nuen nahi moldean egiterik. 3 koilarakada galirin gehitu nizkion eta nire gustokoa zegoenean oratu egin nuen. Hortik aurrera paketeak markatzen dituen pausuak jarraitu nituen baina, 2. fermentazioa bannetoian eman nion. Ez da ama orearekin egindako ogia baina, oso ona zegoen. Ondo harrotu zen eta oso elastikoa zegoen. Paketetxo bat edukitzea merezi du, badaezpada. Paketeak, urtebeteko iraupena du.
Ondoren zer egin nuen? Baaa, gure artean oso famatua den ogi bat. Batek baino gehiagok beharbada ogia ez dela pentsatuko du baina, ogia da. Legamiagabeko ogia. Zein? Taloa. Berarekin batera bere lehengusua/sina izan daiteken beste bat baina, kasu honetan galirinarekin egindakoa. Burritos mexicanos egiteko erabiltzen diren: Tortilla mexicana.
Taloa egiteko artoirina, galirin pixkat, gatza eta ur beroa erabili nituen. Tortilla mexicana egiteko galirin zuria, margarina, gatza eta ura.
Eta denbora nuenez Bixiguk jarritako ogiaren kopia bat baina, edozein supermerkatuan erosi daitezken produktuekin. Ordu betean egiten den ogia da eta ia etxe guztietan “levadura royal” egoten denez, baaa….
Galirin zuria 200 gr, beste hainbeste galirin integrala, 280 gr. likido (140gr. jogurt eta 140 gr. ur), gatza 7 gr., karamelu likidoa 15 gr. eta “levadura royal” sobre bat.
Hasteko, labea martxan jarri 210º. Bol baten jogurra eta ura nahasi. Osagai lehorrak beste bol baten ipini, nahastu. Karamelua eta likidoa gehitu. Nahasi, boletik atera eta bola forma eman. Gurutze forma duen taxua eman eta labera sartu. 45-50´eginda dago. Ikusten baduzue asko iluntzen dela tenperatura jaitsi.
Beraz, aukerak badaude. Beste gauza bat gustokoak izatea da. Neri hirurak gustatu zitzaizkidan.
Gaurko sarrera honetan jarritako ogiak edozeinek egiteko modukoak dira. Ez dakitenek ere. Hasiberrientzat eta momentu larrietan lagungarriak izan daitezkelako jarri ditut. Zuon gustokoak izatea espero dut.
Muxu bat
irinaketaurunak.wordpress.com 
maisuuu….harrituta utzi nauzu, zuk legami naturalbako ogia egiten??? Lidleko nahasketak frogatu ditut eta baita ikeakoak ere, izan ere, ikeako ogi bat egin nuen aurreko igandean et hori izango da nire hurrengo posta, egia esan lidlekoak baino hobeak dira.
Aupa Intxaurtsu,
Paketekoa lehenengo aldiz egiten nuela. Taloak ez eta bestea ere ez.
Zergatik ez legami naturalbako ogiak? Momentu baten jendearentzat lagungarria izan badaiteke, hori eta gehiago ere, ez duzu uste? Asko ez baina, pixkat ezagutzen nauzu, ezta?
Nire etxerako ama orearekin egindakoak zalantzarik gabe baina, kasu honetan ez ziren niretzat blogean ipintzeko baizik. Beharbada norbaitentzat lagungarria izan daitekelako.
Muxu bat guapa.
Hemen nik nola egiten dudan erraz lortzeko osagaiekin, ama orea egiten eta beste osagai batzuk erabiltzen ausartu bitartean behintzat.
Osagaiak: okindegiko urun (irin) normala, okindegian erositako “legami freskoa”, ura eta gatza, olioa edo arraultza.
Bol batetan 3 edalontzi bete urun bota.
Beste ontzi baten, 2 edalontzi bete ur epel, 2 koiladakadatxo gatz eta legami apur bat (oraindik ez diot neurri egokia hartu) ondo nahastu.
Boleko urunera apurnaka beste nahasketa gehitzen joan, lehenengo koilara batez eta azkenean eskuz nahastuz. Baina zenbat? Urun guztia batu eta ore itsaskor heze bat lortu arte, niri hasierako nahasketa likido horretako 2 edalontzietatik edalontzi erdi edo laurden bat sobratzen zait normalean, ez du gehiago eskatzen eta.
Ore hori boletik atera eta zati batez eskuz landu: luzatu, barruak atera, entzimeraren aurka jo, … Zati batez landu ostean hasierako orean ikusten ziren urun pikortxoak desagertu, oreak hezetazun apur bat galdu (ez dago hain itsaskorra) eta ore uniforme-xamar bat lortzen da.
Orea zapi batez estali eta harrotu dadin deskantsatzen utzi. Noiz nehinka, 10-15 minuturo edo, orea atera eta astiro luzatu eta berriz bilduz apur bat landu. Lantzerakoan orea elastikotasuna irabazten doala eta fibra edo nolanbaiteko kate batzuk sortzen doazela ikusi ahal izango da.
Ordu pare batez edo hori egin ostean, bukaeran eman nahi diogun gutxi gora beherazko forma eman oreari. Forma gutxi gora beherazkoa izango da gero labean oraindik gehiago harrotuko da eta.
Labea piztu eta 200ºC tik gora berotu 10-15 bat minutuz, labean urez ontziren bat dugularik (hezetazuna mantentzeko). Bitartean, bukaerako emaitzan azalak kolore apur bat edukitzeko, orearen azala irabiatutako arraultzaz igurtzi. Batzutan arraultzaren ordez oliba olioa erabili izan dut eta beste toketxo bat ematen dio, zaporean igartzen da.
Labera sartu aurretik, orearen azalean ebaki batzuk egin orea ogi bihurtzean duen hazkundean azalari tentsioa kentzeko.
Orea labera sartu eta tenperatura 190ºCtara jeitsi. 5-10minutu beranduago ura dugun ontzia atera.
20-25 bat minututara edo ogia labetik ateratzeko prest egongo da, barilatxo bat edo sartu eta ezer itsatsi gabe garbi irtetzen denean.
Hozten utzi eta jan!
Aupa X10,
Legamiaren neurria zuk nahi duzuna da.
Gutxi botatzen badiozu fermentazio luzeagoa eman beharko diozu, gehiago botata motzagoa.
Ez dakit ondo ulertu dizudan edo ez.
Galdera bat: fermentazio bakarra ematen diozu, edo gaizki ulertu dizut?
Nik gainazalean ez diet ezer ematen eta kolore dotoriarekin ateratzen zaizkit. Oreari azukre pixkat botatzen diot gero, laban kolorea hartu dezan. Probatu, ia zer iruditzen zaizun.
Nik, labeari tenperatura gehiago emango nioke baina horrela ondo ateratzen bazaizu, ondo dago.
Besarkada bat
Aupa Juantxo,
Galdera bonbardeoarekin hasiko naiz:
Zer da fermentazio bakarra ematea? Zer eragin dauka bakarra edo gehiago emateak? Posible al da gehiegi fermentatzea? eta zer eragin izango luke?
Ogia egin nuen lehen aldian azukre apur bat bota nion oreari, eta ezer gainetik. Bai, horrela ere kolore ederra hartu zuen baina azala nire gogorako gogorregia atera zitzaidan, oskol bat bezalakoa, eta horren errua (zuzen edo ez) azukreari bota nion. Agian azukre gutxiagorekin frogatu beharko nuke.
Itxuraz behintzat nik egin ditudan ogiak zuen argazkietakoak baino hezeagoak irtetzen zaizkidala uste dut. Zihurrenik tenperatura baxuagoak erabili izanak bere eragina izango du horretan. Frogatuko dut ea labea beroago egoteak zein eragin duen.
Milesker
Aupa Xabi,
Adituek esaten dutenez, ogiaren prozesuan hainbat fase daude. Lehenengoa, dena prest edukitzea izango zen. Azkena, ogia hozten laga. Euren artean beste fase batzuk daude. Euretariko bi, 1. eta 2. fermentazioak dira. Orea oratu ondoren, estalita lagatzen da 1º fermentazioa egiten, bai? Eta gaizki ez banuen ulertu hemen, “Orea zapi batez estali eta harrotu dadin deskantsatzen utzi. Noiz nehinka, 10-15 minuturo edo, orea atera eta astiro luzatu eta berriz bilduz apur bat landu. Lantzerakoan orea elastikotasuna irabazten doala eta fibra edo nolanbaiteko kate batzuk sortzen doazela ikusi ahal izango da.
Ordu pare batez edo hori egin ostean, bukaeran eman nahi diogun gutxi gora beherazko forma eman oreari. Forma gutxi gora beherazkoa izango da gero labean oraindik gehiago harrotuko da eta”, zuk 1º fermentazio eman zenion.
Ondoren, gasgabetu eta forma emanten zaio. Berriz estali eta 2. fermentazioa egiten laga. Aditu hoiek esaten dutenez, fase horretan (fermentazioan), ogiak zaporea eta pertsonalitatea hartzen ditu.
Zure kasuan eta esan dizudan moduan, gaizki ez badut ulertu, forma eman ondoren laberatu egin zenuen, ez?
Badaude ogi batzuk bakarra daramatenak, zekale %100, adibidez.
Sobrefermentazioa egotea posible da, noski. Eraginak? ogiak ondo ez igotzea, azidoegia egotea, eta abar.
Nik, ogiari beti botatzen diot azukrea (5-8 gr.) eta inoiz ez zait gainazala gogorregia geratu. Ez dakit.
Niretzat tenperatura bajuegia erabili zenuen, horrek ez du esaterik nahi gaizki egin zenuela, e?
Bueno Xabi, momentuz hauxe da dena. Nik uste dut zailena eginda duzula, martxan ipintzea. Jarraitu ogiak egiten eta ikusiko duzu zelako emaitzak izango dituzun.
Besarkada bat.
Aupa Juantxo,
Arrazoi duzu, normalean fermentazio bakarra ematen diot orduan. Inoiz egin izan dut azken forma eman eta labera sartu aurretik ordu erdi pasatxo estalita eduki, hori izango litzateke 2garren fermentazioa, ezta? Bi fermentazio horien artean hozgailuan gordetzeak zer eragin izango luke prozesuan?
Izena ezagutu ez arren, sobrefermentazioa ere experimentatu izan dudala uste dut. Behin gau oso batez utzi nuen orea sukaldean zapi batez estailirik. Harrotutako oreari forma eman ostean, zapal gelditu zen, eta labean ere ez zen igo. Ogia dastatu eta garratza zegoela ikusita bota egin nuen. Jandako zatixoa nahikoa izan zen gaixotzeko :s
Saliatuko naiz azukre apur bat erabiltzen, bigarren fermentazio hori uzten eta tenperaturekin jolasten. Kontatuko dizut.
Milesker azalpenengatik!
Aupa Xabi,
Hori da, hori izango litzake 2ª.
Ordu erdi gutxitxo da baina ezer baino hobiagoa.
Jende askok bi fermentazioen artean gordetzen du hozkailuan. Ni garai baten ere egiten nuen, gaur egun gutxiago, ia inoiz.
Beti ama orearekin esaten dizut, e? Legamiekin ez daukat ideiarik ere.
Sobrefermentazioari buruz jartzen duzuna, hala da. Zapala eta garratza.
Oso ondo azaldu duzu, jolastu, horrela hartzen baduzu, txapeau!!
Ez dago eskerrak eman beharrik. Egiten duguna eskertzeko modurik egokiena, zuek hemendik ikustea da.
Ahal dugun neurrian lagunduko dizuegu, ados?
Muxu bat
Aupa,
Gaur saiakera berri bat, hau ikusi dudana:
– Bigarren fermentazioari aurrekotan baino denbora gehiago eman diot (ia 2ordu) baina ez dut uste zapore edo itxuran eragin haundirik izan duenik. Bestela ere osoa ez izan arren bigarren fermentazio hori nolabait lortzen nuela uste dut. Irin normala eta ama orearen ordez erositako legamia erabiltzeak agian bere eragina edukiko du.
– 210ºCtara 20 minutuz labean edukitzea nahikoa izan da. Beste batzuk luzeagoz edukitzen dutela ikusi dut. Berriz, ama orea erabili ez izanaren eragina? Nire ore eta ogiak ikusi ditudan beste batzu baino hezetxoagoak direla uste dut, horrek ere bere eragina izango duelakoan nago.
– Experimetu gisa gainazala hiru zatitan banatu dut: ezer gabe, irabiatutako arraultzeaz margotua eta oliba olioz margotua. Ezer eman gabeko zatia itxura onez irten da (orean azukre apur bat erabiltzearen ondorioz edo). Arraultzarenak distira polita hartu du. Eta olioarenak koloreaz gain zaporeari ere bere toketxoa eman dio. Hiruretatik olio apur bat igurztearena nahiago.
Ea egunen baten ama orearen munduan sartzen naizen.
Post bikaina Juantxo! Askotan behar izaten dira honelako alternatibak, beti ezin baita aurreikusi ogia noiz egin, ama orea prest izateko. Tortilla mexikana delakoak inbidia handia eman dit, eta berehala prestatzen da ezta? agian gaur afaritarako…
muxuak!
Kaixo Juantxo!
Egia da askotan denborarik ez dugunez horrelako aukerak oso aproposak direla. Nik nire ogia egiteko makinari esker, nahiz eta denborarik ez izan, beti jaten dut nik eginiko ogia…
Galderatxo bat.
Tortita mejikarren errezeta zein da zehazki? Aspalditik etxean egiteko gogoarekin nago eta…
Muxu bat
Aupa Idu eta Olaia,
Iruzkinak asko laguntzen naute, ideiak ematen dizkidate. Laguntzeko gogoak ere, noski.
Hori da Olaia, azkenean etxean egitea da. Makinarekin, zergatik ez? Ogia izenarekin saltzen dutena baino hobiagoa, seguru.
Errezetia? Ke bueno!! ideiarik ez. Sarean nonbait, osagai hoiek zituela irakurri nuen eta aurrera.
Irina 125gr., gatza 5 gr., margarina koilaradatxo bat eta ura “a ojo” bota nion. Oratu zure gustora egon arte, 15´ estalita laga, forma eman eta plantxan egin. Di-da batean egiten dira.
Txorizo tortilla bat egin, opiloarekin batu eta barrura. Ez dizuet esango nola zegoen, ia asmatzen duzuen, jeje.
Idu, gaur afaltzeko? Egin, ez zara damutuko eta.
Muxu bana.
Bai, tortillari buruz gehiago jakin nahi genuke, aukera asko ematen ditu eta.
Galderatxo bat, erantzunen luzeera mugatuta al dago? Nik ogia nola egiten dudan jartzen saiatu naiz baina gero ez da hemen agertu.
Kaixo, Juantxo eta koadrila.
Aspalditik nebilen ogia egiteko ilusioarekin, gabonetan animatu eta sarean informazio bila hasi nintzen arte.
Horrela iritsi nintzen zure blogera, eta handik beste honetara. Geroztik jarraitzaile sutsua naiz. Zuei esker animatu eta asteburuan nire lehenengo txapata egin nuen!!! Prozesuan duda eta kezka asko izan nituen, orain ez naiz hasiko kontatzen, baina orokorrean emaitza nahiko ona izan zela esan dezaket, saiatzen jarraitzeko modukoa.
Zera bakarrik komentatu nahi dizuet: lankide batek legami “ama” erosi egin zitekela komentatu zidan, eta, efektibamente, esandako dendan legami eta irin pila bat aurkitu nituen. Ore amaren asuntuak errespetu handia eman zidanez, legami honekin egin nuen nire lehenengo ogia. Produktu ekologikoen denda bat da, eta legamia “LEVADURA MADRE DE TRIGO BIO” deitzen da, “PRIMEAL” etxekoa. Osagaia “levadura de trigo inactiva procedente de fermentación natural” da. Sobreak 85 gr. Dauzka, eta 2 Kgr. Irinentzat egokia dela esaten du.
Erosoa iruditu zitzaidan, ore ama hozkailuan “erdi-hilda” eduki eta gero freskatze prozesua egitea ekiditen duelako, baina agian ez da hain naturala ere izango… zer iruditzen zaizue? Norbaitek probatu al du?
Animo eta segi ideiak ematen!
Mari,
Sobretan eros daitekeen legamia berezi hori, nola erabili behar da?
Masa madrea bada, berdin-berdin berpiztu beharko zenuke erabili aurretik.
Zuzenean masari bota dakiokeen hautsak badira, orduan, ausartuko nintzateke esatera legami arrunten modukoa dela.
Nik, dena den, ez dut behinere probatu.
Ah! eta milesker, blogaren jarraitzaile sutsua izateagatik
Kaixo, Irune.
Bai, irinarekin nahastu behar da, pixka bat utzi hidratatzen, oratu, 30m tapatuta utzi, oratu, forma eman eta 60-90m utzi. Horrela azaltzen du paketeak, erderaz eta frantsesez.
Nik, ore amari buruz pixka bat irakurrita, bazpare denbora gehiago utzi nion, eta egia da dena nahastu eta ordubetera, gutxi gora behera burbuilatxoak agertzen hasi zirela nahasketaren gainazalean, ez dakit hori legami arruntarekin ere gertatzen den.
Bueno, aste buru ona pasa!
Aupa mari,
Zure bi erantzunak irakurri ondoren pare bat (edo gehiago) gauza.
Atzo, zure lehenengo erantzuna irakurri ondoren nahiko argi nuen zuk erabilitako ama orea ez zela guk erabiltzen dugun bezalakoa.
Zergatik? nik 500 gr. irinagaz 200 gr. ama ore erabiltzen ditudalako eta zuk erabilitako horrekin 2000 gramorako, 85 gr. ama ore. Diferentzia haundia da, ez duzu uste?
Gaur Iruneri emandako erantzuna irakurri ondoren argiago daukat.
Guk egiten dugun fermentazioarekin konparatuz, zurea motza da. Ama ore gutxiago eta fermentazioa motzagoa? Teorikoki ezin da izan.
Ama ore asko=fermentazio motza; ama ore gutxiago=fermentazio luzea. Eta kasu honetan alderantziz izan da.
Ia seguru nago eta ia esaten dizut ziur ez dakidalako, nahasketa bat dela. Ama orea eta legamia.
Taldeko batekin kontsultatu ondoren idazten dizut eta esan dit, hor nonbait, “levure selectionees” azaltzen dela eta hori legamia izan daitekela.
Ez dakit honekin lagundu dizudan baina, momentuz besterik ez daukat.
Zerbaitetaz enteratzen banaiz esango dizut, ados?
Zuretzat ere animoak eta badakizu non gauden.
Muxu bat
Aupa Juantxo,
bai, arrazoi duzu, nik ere orain argi ikusten dut. Paketean “levadura madre bla-bla…” horren ondoren “, levadura seleccionada” ipintzen du, eta nik izenlagun moduan eman nion zentzua, hau da, aurreko levadura madre hori hautatutakoa zela, jejejje. Orain beste osagai batez ari dela ikusten dut, legami arrunta edo kimikoa, eta ez “ama”.
Estrenurako ondo egon da eta paketea bukatuko dut, seguru, baina ea animatzen naizen ore ama naturala egitera. Egia esan, orain dela urte batzuk saiatu nintzen eta ez zitzaidan atera, ez dakit zer pasako zen.
Milesker argitzeagatik, eta segi horrela. Aupa zuek!
Aupa mari,
Nola ez duzu paketea bukatuko, ba!! Legami guztiak erabili daitezke, hori ere. Ama orea erabiltzea modu naturalena da noski, baina ez bakarra. Gakoa prisa ez edukitzea da eta horretarako legamiak neurrian erabiltzen badira denak dira aproposak.
Ama orearen prozesua martxan ipintzeko, laster edo hori espero dugu behintzat, post bat jarriko dugu. Al loro egon.!!
Bien bitartean sarean dauden blog batzuetan, prozesu hori ondo esplikatuta azaltzen da.
Animo eta jarraitu ogia egiten, inportanteena hori da eta.
Muxu bat
Nere postekin loturak: Legamiak «