Kanela opiltxoak

Egunon denei,

Ez pentsa, ez, ahaztuak zintuztedanik. Azkenaldi honetan etxean egin ditudan gauza batzuei zenbait argazki atera diet edo argazkia atera behar niela pentsatu… baina gero edo argazkia ateratzea, edo argazkiak ordenagailura igotzea, edo post-a bera idaztea…

Baina guzti hau gaurtik aurrera amaitu egin da! Krisiari ezker gaurtik aurrera denbora gehiago izango dut nire kontuetara dedikatzeko! Eta blog honi arreta gehiago dedikatzeko!

Iupi!

Gaurko opiltxoak ortziralean, laneko azken egunean, lankideak agurtzeko eraman nituenak dira. Bi aste lehenago, bertze lankide bat agurtzeko ere eramanak nituen, baina nire labe madarikatuari esker nahiko idorrak eta pisuak atera ziren. Oraingoan, labearen zatia (niretzat delikatuena egiten zaidan fasea) ondo-ondo zainduta (denbora eta potentzia gutxiagoaz, eta beroa azpitik bakarrik eta bentiladoreaz) askoz ere itxurosoagoak gelditu ziren.

Faseren batean argazkia ateratzea ahaztu zitzaidan, baina espero dut azalpenak nahiko argiak izatea. Errezeta bera, Dan Lepard-en The Art Of Homemade Bread liburutik aterata dago (Chelsea buns).

OREA:

– 450 gr. irin (150 gr. arrunt eta 300 gr. ogia egiteko baliagarri dena)

– 9 gr. gatz

– 150 ml. likido, erdia ura eta erdia esnea, 20ºC-tan

– 2 arrautze (120 gr. aprox.)

– 50 gr. arto-siropea (hemen, ni lehenbizikoan 50 gr. ezti bota nion, baina gero opilek sobera ezti-zaporea zuten, beraz, bigarrenean goilarakadatxo bat ezti bota nion bakarrik)

– 14 gr. legamia freskoa.

BETEGARRIA:

– 100 gr. azukre-gorria

– 50 gr. gurin

– 1 goilarakada kanela

– 50 gr. mahaspas (errezetan 100 gr. jartzen zuen)

ERREZETA:

Errezeta nahiko sinplea da: alde batetik, legamia likidoan disolbatu eta arrautzeak eta sirope/eztia gehitu. Bertzaldetik nahastu diren irina eta gatza gehitu eta oratu. Toki epelean utzi ordu batez.

Denbora pasata, orea zabaldu 12 inch-etako zirkunferentzia lortu arte (nik laukizuzen bat egin nuen, niri iruditu zitzaidan bezala). Orearen gainetik gurin urtua hedatu lehenbizi, eta azukre, kanela eta mahaspasak gero. Orea zigarro bat bezala bildu, estu-estu. Eta zigarroa hainbat xerratan moztu.

Hemengo argazkia ateratzea ahaztu egin zitzaidan. Barkatu.

Xerrak labe-erretilu batean pausatu eta ordubetez hartzitzen utzi.

Ondoren, Dan Lepardek aurretik 210ºC-tara berotua dagoen labera 30 minutuz sartzea erraten du, eta gero 190ºC-tara jeitsiz bertze 15-20 minutuz labean kontzea. Bueno, lehenbiziko aldian 30 minutuz 210ºC-tan labekatu ondoren nire opilak sobera labekatuak zeuden. Beraz, bigarren aldirako, Dan Lepardek zioenaz ahantzi eta opiltxoak 25 minutuz 180ºC-tan kontu nituen, labea azpitik bakarrik eta bentiladorea aktibatua duen programaz.

Ah! Labera sartu baino lehen azukrez zipriztindu behar dira eta labetik aterata 50 gr. azukre-hauts eta 50 gr. esne nahasketaz margotu.

Pena da lehenbiziko saiakeran ez nuela argazkirik atera, labea modu okerrean erabiltzeak lan guztia nola hondatu dezakeen ikus zenezaten… Eta hauek ere, oraindik tenperatura apalagoan egin zitezkeela iruditzen zait (hori ba, NIRE labean)

 

 

Mari Domingirentzat briotxea

Nik uste pare bat urte pasatu direla Tebak briotxearen errezeta pasatu zidanetik.

Han zegoen, sukaldeko liburuen apalategian gordea.

Bere momentua itxoiten.

Eta momentua azkenean ailegatu zen, pasaden astean. Gabon hauetan gure etxean Olentzeroren laguntzaile lanak egin dituen norbaiti eskerrak emateko zerbait berezia egin nahi nuen eta briotxeaz oroitu nintzen.

Hauexek dira osagaiak:

– 500 gr. indar-irina

– 57 gr. azukre

– 10 gr. gatz

– 337 gr. arrautze (6 arrautzeren pisua, pil)

– 15 gr. legamia fresko

– 250 gr. gurin

Lan gehiena aurreko egunean egin behar da:

1.- Osagai guztiak (gurina izan ezik) nahastu eta oratu.  10 bat minutuz.

2.- Gurina gehitu eta oratu, oratu, oratu, oratu. Ore xuabe-xuabe eta distiratsua gelditu behar da. Oratzea briotxearen zatirik garrantzitsuena da, gero ondo igo dadin.

3.- Hozkailuan sartu.

Egunean bertan:

1.- Hozkailutik atera eta 30-60 minutu utzi giro-tenperatura hartu arte.

2.- Forma eman eta hartzitzen utzi, tamaina bikoiztu arte. Briotxe bakarra edo hainbat briotxe txiki egiten bada, denbora gehiago edo gutxiago izango da.

3.- Arrautzakin margotu eta 190ºtara dagoen labean sartu (haizagailuarekin hobe). 10 minututara zilar-papera jarri nion gainetik, eta 15 minutu gehiago izan nuen barruan. Halere, hurrengoan zertxobait gehixeago kontuko dudala iruditzen zait.

Nahiko harrotu zen arren, hozterakoan berriz ere pittat jeitsi egin zen, pentsatzen dut denbora gutxiegi egon zelako.

Milesker M., zure laguntza gabe norbait oparirik gabe gelditzeko zorian egon zelako.

2. urteurrena

 

Gezurra dirudi, baina dagoeneko 2 urte pasa dira…

Zenbat gauza ikasten, zenbat jende ezagutzen, zenbat zapore berreskuratzen ari garen…

 

Z O R I O N A K !!!!!!

Zugarramurdiko inguruetan (II) edo Mathieu Mendizabalen proiektua ezagutu

Oharra: sarrera hau bertze honen jarraipena da.

(…) Igandean Mathieu Mendizabal bisitatzera joan ginen, Donazaharrera, bertan ogia egiteko antolatzen ari den atelier edo tailerra ikustera.

Mathieuk bere okin ibilbidea Bretañan hasi zuen. Bertan, hasiera batean abeltzantzako ikasketei ekin bazion ere, mundu hori berak uste baino gogorragoa zela konturatuta okin artisau baten eskutik murgildu zen pasioa, ilusioa eta bokazioa bihurtu den bere gaur egungo ogibidean.

Euskal Herrira bueltatuta, ogi ekologikoa egiten hasi zen Domintxinen, Sortalde elkarteak lagunduta, baina bere ogi/bizibide proiektua borobildu nahian, garia ogi bihurtzen duen prozesu magikoaren etapa guztiak bere gain hartu nahi izan zituen. Lurrak praktika iraunkor eta ekologikoaz landuz kalitatezko ogia egiteko moduko garia emango diolakoan, lursailen bila murgildu zen Mathieu. GFAM elkarteari esker(*), lur sail batzuk lortu ditu berak ereindako, landutako, bildutako eta ehotutako gariaz ogia egin eta horretaz bizitzeko.

Donazaharren kokatua dagoen bere atelierran, oraindik obretan dagoena, garia bildu, garbitu eta ehotuko du eta ama-orez ogi ekologikoak egingo ditu.

Obretan egonagatik ezin izan genuen bere labea ikusi, oraindik ez bait diote ekarri. Kontatu zigunagatik, azken teknologiaz egindako labea da. Beraz, jartzen duenean beste bisita bat egin beharko dugu hura kuxkuxeatzera!

Ehiera (errota hegoaldekoentzat) bai, jarrita eta martxan dauka. Piztu eta demostrazio txiki bat ere egin zigun, bere azalpenez lagunduta. Errota-galbahea “Astrie” markakoa da eta granito harriekin birrintzen du alea. Oso prozesu modernoa baina aintzinako erara.

Hemen behean halako errotei buruzko informazioa ikus dezakezue. Irudiaren gainean klikatuz beste leihoan irakurri ahal izango duzue “zoom-a” erabiliaz.

Han geundela, Mathieu hainbat gauzei buruz mintzatu zen: Bretañako okin artisauek osatu duten sare indartsu eta sendoaz, biodibertsitateaz, hazi ekologikoen problematikaz gaur egungo merkatu/ordenamendu kapitalista/merkantilistan eta haien alde lan eskerga egiten duten elkarteez…

Ateliera ikusita, Donapaleura joan ginen bazkaltzera eta handik Zuberoako bidea hartu genuen bere gari-saila ezagutzera. Bidean, oraindik Benafarroan geundela, gaur egun erabiltzen duen laba bisitatu genuen. Aintzinako laba da, Pagola herrixkan lagun batzuen baserrian kokatuta dagoena eta eurek (Mathieu ta lagunek) konpondu zutena eroria baitzegoen. Bi urte daramatza ogia egiten eta labekatzen laba horretan, astelehenero.

Hasiera batean, lagunen etxeko saloian (!!!) oratzen eta prestatzen bazuen ogi-orea, orain arropa garbitzeko gelan (!!) berarentzako propio atondua txoko txiki bat dauka. 2 metro karratu eskasetan astelehenero eskuz oratu eta maneiatzen ditu 80 kg. ore, 40 kiloko bi txandatan (!!!!!!!!!). Ikusi beharko zenukete, nola aritzen den detaile guztiak mimoz kontrolatzen, berea ez den etxean ahalik eta traba gutxien egiteko!

Prozesu osoan erabiltzen dituen tresna eta erreminta guztietatik XXI. mendekoa den gauza bakarra berriki erositako laser bidezko termometroa da, bertze guzti-guztiak XX. mendeko hasierako, edo lehenagoko, tresnak dira.

40 kilo eskuz oratzeak ze suposatzen duen ikus dezazuen:

Pagolatik Zuberoara, Aruera, joan ginen, bere 10 hektareako lursaila ikustera. Denboraldi hasieran denean garia erein bazuen ere, erdiak pasa belardi gisa eman beharko du bizpahiru urtez, otadi izandako lurrak emankor izateko soberan duen azidotasuna galdu dezan. Ez du presarik egoera hau artifizialki iraultzeko. Mathieuren esanetan lurra naturalki etorriko da bere onera.

Bitartean, urtero ereingo duen 20 mota ezberdinez osatutako gari-hazi nahasketak, eskarmentu handiko laborari akitaniar batek hogei urtean zehar egin dituen aproba eta ikerketen ondorioz lortu duen gari-hazi nahasketa, Zuberoko lur eta klimara egokitzen joango da. Barietate batzuk atzean geldituko dira, desagertzerarte akaso eta beste batzuk aurrera egingo dute, urte bakoitzean egingo duen eguraldiaren arabera ezaugarri desberdinak izango dituen uzta lortzeraino. Espelta eta zekalea ere landuko ditu.Itxura ederra zuten gari aleek: bizardunak ta ez bizardunak, altuak ta baxuak, finak ta potoloagoak, denak eguzkitan… oso-oso polita.

Gari-aleek eta haizeak sortzen zuten musika eta Mathieuren hitzen poesia adituta, berriro martxan jarri ginen Gamartera, bere iurta ikustera. Hobe erranda, geratzen den arrastoa, eguzkiak erre egin baizion. Iurta, lagun batena den Galtxetaburu izeneko etxe bateko lurretan jarria zuen eta bertan dituen sendabedarrak, loreak eta esperimentaziorako ereindako gari sortak erakutsi zizkigun. Sendabedar eta lore batzuk, ikusi ez ezik, dastatu ere egin genituen.

Denetara porronponpila kilometro egin genituen, eta ez Zugarramurdiko inguruetan bereziki, egun sargori batean, baina pena merezi izan zuen. Eguneko ibilbidearen mapa:

Eguna nahiko nekatuta amaitu genuen, emandako buelten eraginez turista japoniarrak bihurtu ginela susmatuta, baina zoragarria izan zen Mathieu bezalako pertsona maitagarri eta goxoa ezagutzea eta bere proiektua ezagutzeko eta zuei guztioi ezagutarazteko eman digun aukera; proiektu sendoa, ekologikoa, idealista, konpromisoz, ilusioz eta errespetuz betea… Horixe baita Mathieu eta bere proiektua ezagututa gehien hunkitzen duena: bere inguruarekiko (bai gauzekiko, bai izakiekiko) uneoro erakusten duen errespetua, frantses politess-etik haratago doana, sentimendu sakon eta guztiz sinesgarria dena.

(*) GFAM Lurra taldea 1979. urteaz geroztik dabil lursailak kolektiboki erosten, bertan lan egingo duen laboraria zentzuzko alokairu baten truke instalatu ahal dadin. Batetik baserritarra ez denari laborantzarako aukera eskeintzen zaio eta bestetik espekulaziotik at gelditzen da lurra.

GFAM Lurrak atera zuen liburuxkan “Du grain au pain cultivons la diversite” eta “Voyage autour des blés paysans” eta Mathieu berari entzundako zenbait apunteen laguntzaz egindako sarrera kolektiboa.

Zer egin ama-ore soberakinekin?

Edo nola ez dugun ezer zaborretara bota beharrik…

 

Hasi baino lehenagoko oharra: oraindikan ez bazara ama-orea egitera ausartu, ez dakizu zer galtzen ari zaren. Ama-oreaz egindako ogiek zaporean, sakontasunean eta baita ere iraupenean irabazten dute (eta norberaren autoestimak ere irabazten du). Nik abisatu zaitut, gero ez ezer erreklamatu…

Hasi baino lehenagoko bigarren oharra: oraindik ez bazara ogia egitera ausartu… aurreko oharrera jo, berdin-berdin baliagarria baita.

Beno, behingoan oharrak alde batera utzita, jo dezagun gaurko sarrerako mamira.

Askotan, ama-orea freskatzen hasten garela, freskatze bakoitzean ama-ore pittat bota behar izaten dugu. Halabeharrez izaten da, bertzenaz egun pare batez ama-orea kiloka izanen genukeelako…

1. freskatzea: 20 gr. ama-ore + 20 gr. irin + 20 gr. ur = 60 gr. ama-ore

2. freskatzea: 60 gr. ama-ore + 60 gr. irin + 60 gr. ur = 180 gr. ama-ore

3. freskatzea: 180 gr. ama-ore + 180 gr. irin + 180 gr. ur = 540 gr. ama-ore

4. freskatzea: 540 gr. ama-ore + 540 gr. irin + 540 gr. ur = 1.620 gr. ama-ore

 

Gaurko sarreran ama-ore soberakin horiek baliatzeko 4 modu ezberdin proposatuko dizuet:

 

1. proposamena: lagunen artean banatu.

Dagoeneko zure lagunek jakin badakite ama-orearekin gora eta behera zabiltzala. Seguraski, haiek etxeko-ogia eta ama-orea duen ogiari buruz zenbait bakarrizketa sufritu izanen dute dagoeneko. Zenbapaitxuk, zure ogi esperimentuak jan izanen dituzte ere. Orduan, zergaitik ez duzu ama-ore soberakin hori kristalezko pote ttiki batean sartzen eta lagunen bati ematen? Haien etxera otorduren batera gonbidatzen bazaituzte, eraman ohi den arno botoilarekin batera potetxoa ere eraman dezakezu…

(Gomendioa: potetxoan pegatina paratu eta bertan gure blogaren helbidea jarri, lagungarri izanen zaiola iruditzen zait; Interneteko konekzioa badu, noski)

2. proposamena: lehortu eta larrialdietarako gorde.

Izozkailuan ere gorde zenezake, baina ni eta izozkailua ez gara batere ondo konpontzen, eta ez dut oraindik probatu.

Nola lehortzen den? Oso erraz: 2-3 egunez beharko ez duzun erretilu bat hartu eta labeko paperaz estali. Ondoren, brotxa batez ama-ore soberakina ondo-ondo hedatu paperean, geruza fin-fin-fin-fin bat lortu arte.

Ondoren, traba egingo ez dizun toki batean utzi eta asuntoaz ahantzi. Handik 2-3 egunetara itxura hau izanen du:

Beno, argazkian ikusten duzuen hori dagoeneko txiki-txiki eginda dago, poltsa batean gordetzeko prest.  Hozkailuan gordeta zenuen ama-orea hondatu zaizula? Poltsatik 3-4 pusketa txiki atera, ur epel pittat bota (epela puskak lehenago leuntzeko) eta behin leunduta, irin pittatekin nahastu. Handik ordu batzutara (ez dago ordu kopuru zehatzik), berriz biziberritua eta prest-presta izanen duzu ama-orea.

3. proposamena.

Gosaltzeko edo merendu goxo-goxo baterako tortitak prestatu: 250 gr. ama-oreari gatz pittat eta Royal legamia goilaratxo erdia bota, goilarakada olio eta azukre bana gehitu eta gorringo bat eta zuringo harrotu bat nahasi.

Olioztatutako zartain batean arrautze frijitu baten tamainako tortitak egin (alde batetik burbuilatxoak ateratzen direnean, buelta eman bertze aldea egin dadin) eta plater batean denak pilatu. Nahi diozuna bota diezaiokezu gainetik: nutella, esnegaina, fruta puskak, marmelada, kanela, siroperen bat…

Ez dut argazkirik, baina nire ahizpak ez-bairik gabe bere bizitza osoan jan duen gosaririk hoberena zela erran zuen…

Badira ere tortitak gaziak prestatzen dituztenak, baina horiek oraindik gure etxean ez ditugu probatu.

4. proposamena.

Aurreko proposamenaren harira, edozein bizkotxo egin dezakezu irinaren partez ama-orea jarriz. Nahiko sarrera luzea gelditzen ari zaidanez, zuzenean, gurean probatu genuenaren lotura utziko dizut hemen. Oso-oso goxoa zegoen: lankideei asko gustatu zitzaien eta nire lankideak, kontu hauetan, oso zorrotzak dira.

Zuek bertze proposamenen bat duzue? Baten bat bururatzen zaizue? Zer egiten duzue normalean?

Ziape eta arto ogitxoak

 

Epa aspaldikoak!

Dagoeneko hilabete bat baino gehiago pasatu da Eguberriak izan direnetik eta oraindik ez nizuen erakutsia Gabon-gaueko afarirako prestatu nituen ogitxoak. Ains!

Egia erran, udaz geroztik ogi biodinamikoa egiteko legamia-ama berezi hori amaitu zitzaidanetik ez nuen ogirik egina (bai, badakit, ez dut barkamenik), baina Eguberrietara hurbiltzen ginen heinean nire ogi-sena berpizten joan zen: asteburu batez, legamia industrialaz ogi bat egin nuen, hurrengo asteburuan, ama-orea egiten hasi nintzen… eta azkenean, Gabon hauetan dozenatik gora ogi egin ditut (haziez, hazirik gabe, osoak, zuriak, hazi malteatua duen irinaz…) eta, noski, hau ere egin nuen (etxerako, lanerako, auzokoentzat, enkargu bat ere izan nuen eta dena!).

Erran dut ez nuela luzatzeko intentziorik?? Ze desastrea!

Beno ba, gauza da, Gabon-gaueko afarirako ziape (mostaza) eta arto ogitxo hauek egin nituela. Taloak egiteko arto-irin pittat banuen eta Dan Lepard-en “The art of handmade bread” liburuan kuxkuxeatzen topatu nituen. Eh! Nik ingelesezko bertsioa dut eta nire modu librean itzuli dut, beraz…

Osagaiak:

– 200 gr galirina

– 50 gr arto irina

– 3/4 goilakaradatxo bat gatz (3/4 goilakaradatxo??? txantxetan ari da Dan Lepard hau, nola demontre neurtzen da hau?? ba hori, nahi duzuen gatza bota)

– 1 goilakaradatxo ziape hauts. Nik hautsean ez dut, beraz, krema gisako hori bota nion.

– 100 gr ama-ore

-125 gr ur

– 3/4 goilakaradatxo legamia industriala. Noski, nik bezala, legami-hautsa baduzu, horren herena bota behar duzu, hau da, 1/4 goilakaradatxo bat. (3/4 goilakaradatxoaren 1/3a… no comment, noizpait Dan Lepard aurrez aurre baldin badut… goilakaradatxoen laurdenak, herenak eta erdiak neurtzen kontuko dut, hiru bat orduz…)

Beno, goilakaradatxoak neurtzen ez baduzue pazientzia guztia agortu (ze meritua!) ondoren, osagai idorrak eta likidoak nahastu behar dituzue bakoitza bere aldetik. Eta gero, dena gehitu eta pittat oratu.

10 minutuz utzi, 10 segundu oratu, 10 minutuz utzi, 10 segundu oratu, 10 minutuz utzi eta 10 segundu oratu. Aldi bakoitzean, oratzeko tokia eta bol-a arto olio goilarakada batekin igurtzi.

Ogi arrunt bat ere egin nuen aldi berean eta hemen ikus dezakezue ziapeak eta artoirinak ze kolorea ematen zion oreari:

Behin orea egina, ordubetez, toki epelean utzi.

Ordubetera, 60 gr. inguruko 8 bolatxo egin, irineztatutako erretilu batean jarri eta zapi batekin estali. Bertze 45 minutuz utzi.

Ziape hauts goilarakadatxo bat, bi goilakaradatxo ur eta olio goilarakada batekin nahastu.

Labea piztu eta 210º C-tara berotu.

Egurrezko goilara batez, bolatxo bakoitzaren erditik zanpatu, tarte fin-fina utzi arte. Kasu! Oso-oso fina izan behar du, bertzenaz labetik pasatu eta gero ez da nabarituko.

Tarte hori aurreko nahasketarekin pintatu eta berriz ere bolatxoaren bi aldeak bildu.

Bolatxo guztiak egin, labeko erretiluan jarri, uraz zipriztindu eta 20 minutuz labekatu. Gero, labea 190º C-tara jeitsi eta bertze 15-20 minutuz utzi.

On egin deizuela!

Urtebete blogosferan!!!

2010eko urtarrilaren 1ean jarri genuen gure lehenbiziko posta, hemen, irinaketaurunak-en. Ordutik, gauza asko ikusi ditugu:

Mila-mila esker gure bloga bisitatzen duzuenoi, sarrerak prestatu dituzuen kide guztioi, komentarioak egin dituzuenoi… eta, bereziki, zorionak urte honetan ogia egiten hasi zaretenoi!!!

Ogi biodinamikoa

Je, je, ez pentsa ez superpotereak dituen ogiari buruz hitz egitera etorri naizenik…

Gauza da ekainean ogi-ikastaro batera joan nintzela. Ikastaroa Etxalarren bizi den okin aleman batek ematen zuen eta kuriositatea nuen berak ogia nola egiten zuen ezagutzeko. Tokia ikusgarria da: Mokorreko Borda Etxalartik (eta edozein zibilizazio aztarnatik) 4 kilometrotara dago eta haiek rollo naturista/ekologiko/humanista jarraitzen dute (izan ere, borda gai horiei buruzko jarduerak antolatzeko erabiltzen dute).

Ikastaroak 5 ordu pasatxo iraun zuen eta etxera bueltatu ginen guk egindako bi ogirekin, 4 kilo irin osorekin eta berak erabiltzen duen 100 gr. legamia amarekin. Helburua zen guk etxean praktikatzea eta hilabete bat edo biren bueltan berriz bildu legamia ama nola egiten duen ikasteko.

Legamia amak gure ama orearen itxura berdintsua du, baina askoz ere solidoagoa da:

Ai, nire argazkien kalitatea!!!! (Hurrengoan argazkigintza ikastaro batera joan beharko nuke,je, je)

Ez dakit zehazki nola egiten duen legamia hau (hori hurrengo ikastaroan ikasiko dut), baina berak esan zuenez hilabetean behin legamia berria egiten du (bere indarra manten dezan), egutegi biodinamikoan lore eguna den egunetan prestatzen duela eta bi egunez prest izaten duela. Ikastaroan zehar berak antroposofoen korrontea jarraitzen zuela esan zuen (informazio gehiago nahi duenak aski du Google-n begiratzea, nik ez dut nire burua ezer azaltzeko gai ikusten).

Hauek dira berak ogia egiteko erakutsi zizkigun osagaiak eta pausuak:

(Osagaiak okinaren portzentaiarekin azaltzen dizuet: erabiliko dugun irinaren totala –> % 100 bada, bertze dena hiruko erregelaren bidez kalkulatu)

– Aurreko gauean:

Legamia ama %2 (Ez gure ama orea, ez, berak eman zigunekoa baizik)

Irin oso ekologikoa %40

Ur epela %40

(Adibidez, 500 gr. irin erabiliko baditugu denetara, aurreko gauean 10 gr. legamia ama,  200 gr. ur eta 200 gr. irin erabiliko genituzke)

* Hiru osagai hauek nahastu, estali eta 12-16 orduz 25º-28ºCko tenperatura  artean  kontu.

– Egunean bertan:

Aurreko gaueko nahasketa %100

Irin oso ekologikoa %60

Ura 50º-60ºC tan %20-%30

Gatza 1,5%

(500 gr. irineko adibidearekin jarraituta, aurreko gaueko nahasketari 300 gr. irin, 100-150 gr. ur eta 7,5 gr gatz gehituko genizkioke)

* Gatza urean disolbatu.

* Aurreko gaueko nahasketa irin osoaz estali eta gainetik ur oso beroa bota.

* Nahastu ore trinkoa lortu arte.

* Estali eta 45-55 minutuz 25º-28ºC artean kontu.

* Forma eman eta bannetoi batean sartu.

* Estali eta 45-55 minutuz 25º-28ºC artean kontu.

* Ogia labekatu, lehenbiziko 10-15 minutuak oso fuerte eta ondorengo 45-50 200ºCtara.

Legamia ama hori hozkailuan kontu dut: ez dut elikatzen, ez diot kasurik ere egiten. Ogia egin behar dudanean, aurreko gauean hozkailutik behar dudan kantitatea atera eta listo. Zaporea asko gustatu zait, nahiz eta ama orearekin egindakoen aldera azidotasun punttu hori ez duen, gainera ogi-mamia ez zait gelatinizatu orain arte. Beraz, ziurrenik legamia ama hori nola egiten duen ikastaroa joanen naiz, nahiz eta niri lore-egunen kontu hori…

Lehengo asteburuan bertze ikastaro bat antolatu zuen artoirina erabiltzeari buruzkoa eta glutenik gabeko ogiak egiteko artatxikiz egindako legamia ama prestatzen ikasteko. Hortara ez nintzen joan, baina oso interesgarria zirudien…

Ikus dezakezuenez, liburu berria gehitu dut nire liburutegira: Jeffrey Hamelmanen “Bread”. Bertatik atera ditut: goiko ezkerreko 5 hazidun ogia eta beheko ezkerreko patata ogia. Eskuinekoa, berriz, irin osoarekin egindako ogi arrunta da. Hiruak, legamia amarekin egindakoak dira, arestian azaldu dizuedan prozedura erabilita.

On egin!

Frogak, inprobisazioak eta ondorioak (Hainbat hazitako ogia)

Duela aste batzuk norbaitek 250 gramoko  olo (avena) hazi pakete bat eman zidan. Alea osorik zegoen, ez kopotan… eta nik honekin zer demontre egin dezaket orain? pentsatu nuen. Ogiren bat aurkitu behar nuen hau erabiltzeko…

Eta hauxe aurkitu nuen:

http://madridtienemiga.wordpress.com/2010/03/15/pan-multigranos/

Olo, ekilore, liho eta kalabaza haziak banituen etxean, eta gero garagarrekoak erosi nituen, zekale eta artobeltz haziak ez nituen eta agian erosi behar nituen, baina, haien ordez, olo kopurua bikoiztea eta sesamo haziak erabiltzea erabaki nuen. Zergatik garagarrekoak erosi nituen eta zekale eta artobeltzekoak ez? Erantzuna dakidanean errango dizuet, nire burmuinaren alde aleatorioa ulertzea zaila egiten zait niri ere…

Osagaien artean aipatzen ez badu ere, gero eztia botatzen diola erraten du Carmenek, beraz, nik bi goilarakada ezti bota nizkion (zergatik bi? hori ere misterio bat da niretzat).

Bertze aldaketa bat: berandu oroitu nintzenez, haziak 24 orduz trenpan egoteko partez, 12 bat ordu egon ziren (hau da, ama-orea prest nuenerako) eta orduan, 1. erabaki okerra hartu nuen: haziak guztik xukatu gabe botako ditut, orea denbora gehiago hartzitzen utziko dut eta horrela, haziek gehiegizko likido hori xurgatuko dute eta nire orea primeran egongo da labean sartzeko…

Norbaitek noizpait ideia bera izaten badu, jakin dezala ez dela batere zuzena: oreari haziak botatzerakoan oso likidoa gelditu zen eta ez zegoen ezta oratzerik… Beno, gauzak horrela, kristalezko bol batean sartu nuen egunean zehar zerbait okurrituko zitzaidanaren esperantzarekin.

Eta orduan, nire burmuinean batzutan gertatzen den gauza berezi bat gertatu zen: esperantza zeraman neurona, aspaldiko ideia bat zeraman bertze neurona batekin topatu zen eta… argia egin zen nire burmuinean! Zelarura joan, traste, kutxa eta abarrekin borrokan aritu eta azkenean aurkitu nuen (hautsez beteta, noski) bilatzen nengoena:

Niri bakarrik behar-beharrezkoak ditudan sukaldeko trasteak erostea gustatzen zait (eta halaere, inoiz erabili ez ditudanak ere baditut) eta “piedra de hornear” ikusten nuen aldiro ni nere lapiko hauetaz akordatzen nintzen, gaixoak abandonatuta daude indukziozko sukaldea jarri genuenetik.

Hartu, garbitu eta ore likido horrek hartzitzen 7 ordu inguru zeramanean labea 275ºtan berotu nuen (lapikoa barnean zegoela, noski), berotutakoan lapikoak atera, orea bota, mozketa egiten saiatu (ezinezkoa, sobera likido zegoen), tapa jarri, labean sartu eta tenperatura 240ºtara jeitsi nuen.

2. akatsa: Hasieran, bi lapikotan botatzea pentsatua banuen ere, azkenean, banatzeko oso zaila zegoenez batean bakarrik bota nuen.

5 minutura, tapa ireki eta urez zipriztindu nuen gainazala. Horrela egon zen 15 bat minutuz eta orduan tapa irekitzen saiatu nintzen, baina… sobera ore botata nuenez tapara kolatua zegoen (argggg!!!!). Laban batez lagunduta lortu nuen tapa kentzea eta hurrengo 30-35 minutuak tapa gabe egin zituen (uste dut tenperatura ere 200ºtara jeitsi nuela, egin ohi dudan bezala, baina ez nago ziur ze ogiak nahiko gordin itxura zuen oraindik).

(Barkatu, ez dudalako metodo batere zientifikoa, ez dut ezer apuntatzen, ez prestatzen, ez argazkirik hartzen, ez ezer, ai, ai!)

Denbora pasatu zenean, labea itzali nuen, baina ez nuen berehala lapikoa atera (bertze 5-10 minutu pasatuko zituen barruan?)

Ai, ogia lapikotik ateratzen saiatu nintzenean: azpitik kolatua zegoen eta ezin nuen atera!!!!!!!!

3. akatsa: lapikoan paper begetalik ez jarri izana!!! Hau bai izan zela benetan akatsa larri-larria, ogiaren azpiko parte lapikoaren ipurdian gelditu baitzen! Ogiaren itxura guztiz hondatu zidana!!!

Dena den, hau zen ogiaren itxura:

Eta hau mamia:

Superargazki mundialak bakarrik egiten dakidanez, ba ez da batere ondo ikusten argazkia, baina, erraten ahal dizuet erditik goiti egina zegoela eta erditik behiti gordina. Ordubete lehenago ogi arrunt bat egina nuen lapiko berarekin eta hori aski ondo atera zen (bai itxuraz, bai ondo egina, etab.), beraz, ziurta dezaket arazo hau ez zela lapikoarengatik sortu. Nik uste ore kantitateak eta likidotasunak izan ziren emaitza kaxkar honen errudunak.

Haziak oraindik soberan ditudanez, ba, seguraski ogi hau berriz errepikatuko dut, baina likidoekin kontu handi izanez eta lapikoa erabiltzen badut ore kopuru gutxirekin izan beharko du (ah!, eta paper begetala erabilita).

Izan untsa,

Larunbateroko labekada

Aste tartean denbora gutxi dudanez, nik larunbatetan bakarrik egiten dut ogia.  Larunbat-igandetan. Beno, egia esan ortziral-larunbat-igandetan. Batzutan, ortzegun-ortziral-larunbat-igandetan ere izaten da. Horrela esanda, badirudi ogia egitea lan neketsua eta pisua dela, sukaldetik atera gabe kontzen zaituena. Egia izan daiteke, edo ez. Masa madrearekin lan egiteak abantail hori du: denbora zure erara baliatzen duzu, horretarako, eta labeari meritua kendu gabe, ogia astero-astero eta lana-familia-asia kontziliatzeko fundamentala den elektrogailua erabiliz: hozkailua.

Larunbatean 2-3 ogi egiten ditut: bat etxeko haurrentzat (gozoagoa, zuriagoa, etabar) asteko ogitartekoak egiteko eta astearen arabera bertze ogi bat edo bi etxeko helduontzat.

Ohiko asteburu bateko plana hau da: ogi bakoitzeko 200 gr. ama ore behar izaten ditut eta ogi kopuruaren arabera larunbat goizerako zenbat ama ore prest izan behar dudan kalkulatzen dut:

3 ogi * 200 gr. ama ore = 600 gr. ama ore

Ama orea hozkailuan sartua izaten dut, normalki 50 eta 100 gr. arteko kantitatean (aurreko asteburuan sobratutakoa, hain zuzen). Ama ore asko behar badut eta hozkailuan gutxi badut, orduan, ortzegun gauean hasten naiz, edo bestela, ortziral goizean edo bertzela ortziral gauean edo bertzela, oroitzen naizenean. Ze nahaste-borrastea, ez? Sarrera honetako argazkian agertzen diren ogientzat horrela egin nuen:

Ortzegun gauean hozkailuan nituen 40 g. ama ore atera eta 40 gr. ur eta 40 gr. irin gehitu nizkion. 40 + 40 + 40 = 120 gr. ore nituen

Ortziral goizean, 120 ore + 120 gr. ur + 120 gr. irin nahastu behar nituen, baina, orduan, larunbat goizerako ore gehiegi izango nuelakoan 120 ore + 80 gr. ur + 80 gr. irin bota nuen. Beraz, 280 gr ore nituen.

Ortziral gauean, 280 + 100 + 100 botatzeko intentzioa nuen, baina… kontzertu batera joan eta bueltan ez nintzen oroitu ere egin nire ogi-proiektuaz.

Goizeko 7tan esnatu eta ai, ama! nire ogiaz oroitu nintzen: 600 gr. behar nituen eta 280 gr. bakarrik nituen. Zer egin nuen? 280 gr. oreri 200 gr. irin + 200 gr. ur gehitu nuen, irabiatu eta halehop! berriz ohera sartu nintzen.

Goizeko 11etarako 680 gr. ama oreak gutxigora behera itxura hau zuen:

Eta ze itxura demontre da hori? Esango duzue zuetako batzuk. Ba, bai arrazoia duzue: ze argazki kaxkarra!! Dena den, burbuilatxo horiek ikus ditzakezue? Irakiten egongo balitz bezala dirudienean eta bere bolumena bikoizten duenean ama orea prest dago ogia egiten hasteko.

Orokorrean, nik ogi errezeta-base bera erabiltzen dut: 500 gr. irin, 200 gr. ama ore, 280-300 gr. ur eta 10 gr. gatz.

Hiru ogi egin nituenez: 3 ogi * 200 gr. ama ore = 600 gr. ama ore

Bertze 80 gr. ama orea kristalezko pote batean sartu eta hozkailuan sartu nuen, hurrengo astebururako.

Irinak galirin txuria, galirin osoa eta zekalea nahasten ditut (helduentzat oso eta zekaletik gehiago, haurrentzat bada txuria gehiena) eta uraren ordez, opil antzekoa egin nahi izatekotan esnea erabiltzen dut (eta orduan, azukrea gehitu). Eta gehinetan zerbaiten zatitxoak ere sartzen ditut: pipak, kalabaza haziak, intxaurrak, mahaspasak (ogia gazia bada), amapola haziak, anis berde pikorrak (ogia goxoa bada).

Prozesua beti beretsua: nahastu, ordu erdi egonean utzi, amasatu (hau da, sukalde-mahaiaren kontra kolpatu), 3-4 orduz utzi, forma eman, bertze 3 orduz utzi (ez dut bannetoirik, beraz, irudimena erabili behar izaten dut ogiak nonbaiten uzteko) eta azkenik, 50 minutuz labean kontu (hasierako 15 minutuak 240ºtara eta bertze 35ak 200ºra).

Hau teoria da, praktikan, bazkaria prestatu behar dela, zerbait garbitu/txukundu behar dela, haurrak dantzetara eraman behar direla, nonbaitera atera behar garela, norbaitekin gelditu garela…: azkenean, fase bakoitza asko luzatzen zait eta normalki, ogiak 2. erreposoa hozkailuan pasatzen du. Igandetan, batzutan hozkailutik atera eta berehala labera sartzen dut eta bertze batzuetan, atera eta ordu t’erdiz kanpoan uzten dut hotza galdu dezan.

Uste dut oraindik ez dudala asteburu batean egiteko modua errepikatu, agian ogiak ez dira perfektuak aterako (nahiz eta teknika gero eta hobea dudan, edo hala uste dut), baina oso-oso zaporetsuak dira (ama oreak ikaragarrizko zaporea ematen dio), nik astean zehar etxean nire eskuez egindako ogia jaten dut eta asteburuetako eguneroko lana/bizitzarekin bateratu dezaket. Legamia artifizialak epe laburragoak baditu ere, hauek zorrotz-zorrotz jarraitu behar dira sobrefermentazioa gertatu ez dadin. Beraz, niretzat, ama orea perfektua (edo ia perfektua) da.

Hurrengo batera arte.